2251772426

ROZWÓJ I PERSPEKTYWY BIBLIOLOG11 POLSKIEJ 183

Zaprezentowano w nim pokrótce zmiany, jakim podlegała i nadal podlega ta młoda dyscyplina naukowa, wskazano na zachodzące w związku z tym przeobrażenia w procesie nauczania przedmiotów z zakresu informacji na bibliotekoznawczych kierunkach studiów uniwersyteckich. Niełatwy do zrealizowania model takiego procesu dydaktycznego, w którym stale uwzględniano by najnowsze zdobycze nauki o informacji, kształcenie w jego ramach wysokiej klasy specjalistów, zarówno teoretyków jak i praktyków, byłby —jak się wydaje — spełnieniem oczekiwań wielu osób związanych profesjonalnie z tą nauką, w tym również Autorki referatu.

Na razie jednak szanse na pełną realizację modyfikowanych, nierzadko interesujących propozycji programowych są niewielkie. Dotyczy to zarówno informacji naukowej, jak i nauki o książce i bibliotekoznawstwa. Jeśli bowiem uznać za słuszne przekonanie wielu dydaktyków, że akademickie kształcenie bibliotekoznawców przechodzi poważny regres, to chociażby z tego powodu wszelka optymalizacja procesów dydaktycznych napotykać musi na przeszkody. Przyczyny tego stanu rzeczy rozważyła w swoim wystąpieniu dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel. W referacie Stan kadrowy aliademickich ośrodków kształcenia bibliotekoznawców a możliwości utrzymania kierunku zaakcentowała niepokojący wpływ braków kadrowych odczuwanych przez większość ośrodków prowadzących kierunek bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na odchodzenie w wielu uczelniach od magisterskiego kształcenia bibliotekoznawców na rzecz specjalności lub wyższych studiów zawodowych. Wprawdzie kłopoty kadrowe towarzyszyły większości ośrodków kształcących przyszłych bibliotekoznawców niemal od początku ich istnienia, jednak dopiero Uchwała Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z 1991 r.¹ unaoczniła powagę problemu. W myśl jej rozporządzeń prowadzenie odrębnego kierunku studiów magisterskich uwarunkowane jest zatrudnieniem na tzw. pierwszym etacie ośmiu samodzielnych pracowników nauki reprezentujących ten kierunek. Ponieważ wiele ośrodków nie mogło i nadal — co oczywiste — nie może sprostać takiemu wymogowi, ich byt został zagrożony, a zastosowana miara wartości kadry naukowo-dydaktycznej ze zrozumiałych względów ciągle bulwersuje środowiska uczelniane.

W kręgu problemów bibliograficznych znalazły się dwa wystąpienia. Podstawą tematyczną referatu dr hab. Krystyny Bednarskiej-Ruszaj owej Bibliografia polskiego księgoznawstwa tematycznie, chronologicznie i środowiskowo opowiedziana był dorobek polskiego księgoznawstwa oglądany oczami bibliografa. Autorka omówiła przede wszystkim własne opracowanie selektywnej bibliografii bibliologii opublikowane po niemiecku w 1994 r. w wydawnictwie Petera Langa we Frankfurcie nad Menem Das polnische Buchwesen (Bibliographische Einfuhrung) w serii Arbeiten und Bibliographien zum Buch und Bibliothekswesen pod redakcją dra Horsta Róhlinga. Praca, obejmująca zasięgiem chronologicznym piśmiennictwo polskie dotyczące spraw książki od pierwszej bibliografii Szymona Staro wolskiego Scriptorum Polonicorum Hekatontas z 1625 r. aż do 1985 r. włącznie, budzi zrozumiałe zainteresowanie księgoznawców. Wprawdzie można tu dostrzec pewne niedociągnięcia — Autorce zwrócono uwagę na niekompletność — ale nie zmienia to faktu, że publikacja spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem w Niemczech, znajduje tam chętnych nabywców, co z pewnością świadczy w znacznej mierze o jej wysokiej wartości. Przyszłych bibliografów i bibliologów zainteresować może propozycja i zachęta K. Bednarskiej-Ruszajowej do współpracy przy tworzeniu kolejnego, poprawionego wydania tej bibliografii.

Żywotną problematykę bibliograficzną podjęła w referacie Problemy bibliografii na lamach encyklopedii księgo- i bibliotekoznawczych (1970-1995) prof. dr hab. Anna Żbikowska-Migoń. W słusznej ocenie Autorki, dziedzina ta, zarówno nauka, jak i praktyka bibliograficzna przeżywa trudny okres: „Doświadcza zachwiania dawnej stabilności, zamazania ostrych wcześniej konturów pola badawczego, kryzysu teoretycznej samoświadomości jej przedstawicieli, nadwerężania dotychczasowych więzi interdyscyplinarnych i budowania nowych” (s. 1). Odpowiedź na pytanie o perspektywy bibliografii nie jest w tej sytuacji ani łatwa, ani w pełni możliwa. Na bazie dostępnych i poznawalnych wartości składających się na ogół rzeczy bibliograficznych można jednak tworzyć prognozy i, w miarę możliwości, świadomie zapobiegać zagrożeniom, jakie towarzyszą tej dziedzinie nauki i praktyki książkowej. Pewne odpowiedzi na pytania przynieść tu

1

Uchwala Rady Głównej z dnia 28 listopada 1991 r. w sprawie określenia warunków, jakim powinna odpowiadać uczelnia, aby utworzyć i prowadzić kierunek studiów. „Dz. Urz. Min. Eduk.” nr 8 poz. 41 i 1992 nr 1 poz. 7.