2251774364

SPRAWA KSIĄŻKI W NOWEJ USTAWIE PRASOWEJ 73

Mówiliśmy dotąd o pierwszym egzemplarzu obowiązkowym, przeznaczonym dla centralnej Bibljoteki Narodowej, którego potrzeby nie może kwestjonować żaden specjalista, rozumiejący niezmierną doniosłość zachowania na wieczne czasy kompletu dokumentów kultury, mogących stanowić przedmiot badania z najbardziej różnorodnych, nieznanych może nawet nauce dzisiejszej, punktów widzenia. Jest to egzemplarz obowiązkowy z dwóch względów: obowiązkiem wydawcy i drukarza jest dostarczyć go wzamian za opiekę, której państwo winno udzielać przemysłowi wydawniczemu, jak również obowiązkiem Bibljoteki Narodowej jest przechować go i udostępnić do użytku obecnych i przyszłych pokoleń badaczów. Gromadzenie i konserwacja kompletu produkcji narodu jest najważ-niejszem zadaniem Bibljoteki Narodowej, co powinno ją zwalniać od szeregu innych obowiązków, ciążących na bibljotekach naukowych, a zwłaszcza uniwersyteckich, o czem mówić będę na innem miejscu.

Drugi egzemplarz obowiązkowy przeznaczony jest, jak wiadomo, dla jednej z sześciu bibljotek okręgowych, z których pięć bibljotek uniwersyteckich. Prawodawca działał tutaj w uzasadnionej zupełnie obawie, że egzemplarz Bibljoteki Narodowej może ulec jakiemuś wypadkowi, który pozbawiłby na zawsze zbiory państwowe danej publikacji. Zasada słuszna i zastosowana praktycznie, w dążeniu do nieprzeciążania zbytniego poszczególnych księgozbiorów, lecz budząca dosyć poważne wątpliwości zę względu na charakter instytucyj, którym ten drugi egzemplarz przyznano.

Wiadomo powszechnie, że nigdzie dzisiaj, z wyjątkiem może Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, bibljoteki nie dorastają do zadań, które wkłada na nie w stopniu coraz roz-leglejszym współczesny rozwój badań naukowych i oświaty. Jedynym środkiem zaradczym jest, jak dotąd, tworzenie księgozbiorów specjalnych, które, działając w ograniczonym zakresie, mogą dać swojej publiczności jako tako zaopatrzony warsztat pracy. Ten jedyny środek odjęty jest bibljotekom uniwersyteckim, które obowiązane są uprawiać wszystkie gałęzie wiedzy w równej mierze, ażeby odpowiedzieć swoim zadaniom, gdyż księgozbiory seminarjów stanowią paljatyw, wpływający w bardzo drobnym stopniu na odciążenie. Cechą charakterystyczną bibljo-