2048738640

8 Współczesne koncepcje zarządzania

jedna z części wymiennych, o tyle w japońskich modelach „szczuplej produkcji” jest traktowany w sposób podmiotowy - jako sprawca zmian. W rezultacie w japońskim przemyśle samochodowym wprowadzono wiele usprawnień. Zaowocowały one większą zdolnością producentów do zaspokajania zindywidualizowanych potrzeb klientów (częstsze wprowadzanie na rynek nowych modeli samochodów, krótsze serie produkcyjne), zmniejszeniem kosztów bezpośrednich (zmniejszenie zapasów robót w toku, zmniejszenie liczby produktów wadliwych w cyklu produkcyjnym) i pośrednich (zmniejszenie kosztów magazynowania w magazynach zaopatrzenia i wyrobów gotowych, liczby nastawiaczy i czasów przezbrojeń, amortyzacji przez ograniczenie nadmiernej automatyzacji), a także poprawą jakości wyrobów gotowych (zmniejszenie wadliwości wyrobów', bezawaryjna eksploatacja wyrobów, która pozwoliła kształtować ceny na poziomie rekompensującym zmniejszony efekt ekonomii skali). Struktury organizacyjne uległy spłaszczeniu, a dominującą formą organizacji stała się praca zespołowa (Trzcieliński, 2011, s. 12-13).

Analizując zmiany paradygmatów przedsiębiorstwa przemysłowego w sekwencji: manufaktura, produkcja masowa, przedsiębiorstwo lean, można stwierdzić, że ich przyczyną było dążenie do konkurencyjności finn w warunkach przełomowych zmian w ich otoczeniu, to jest takich, które przerywały ciągłość wcześniejszych trendów'.

Przesunięcie z manufaktury do przedsiębiorstwa produkcji masowej nastąpiło głównie pod wpływem zmian w otoczeniu technologicznym i w segmencie klientów, których skalę Ansoff (1985, s. 45) określił jako „nadzwyczajną turbulencję strategiczną”. Istotne znaczenie miały: opracowanie technologii produkcji części zamiennych, osiągnięcia w zakresie badania i organizacji pracy oraz postępująca mechanizacja procesów produkcyjnych. W synergii z dużym zapotrzebowaniem na standardowe dobra konsumpcyjne i jednocześnie neutralną rolą segmentu polityczno-prawnego i społecznego zaowocowało to masową produkcją wyrobów różnych branż - ropy, broni, rowerów czy tekstyliów'. Jednak w klasycznej formie produkcja masowa została ukształtow ana w branży samochodowej, najpierw w USA (Ford, GM), a następnie w Europie (Austin, Morris, Peugeot, Renault, Daimler Benz, Volkswagen, Fiat).

Wraz z upływem czasu zmieniało się makrootoczenie oraz otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstw. Następowało różnicowanie oczekiwań konsumentów wynikające zarówno ze wzrostu ich zamożności, jak i nasycenia popytu na masowo produkowane standardowe wyroby. Narastały w'pływy ruchów społecznych reprezentujących interesy pracowników', ale także podnoszących takie kwestie, jak: niesprawiedliwość społeczna, ubóstwo, mieszkania, edukacja, transport publiczny, zanieczyszczenie środowiska czy nierównowaga ekonomiczna (Ansoff, 1985, s. 54). Pojaw ił się interwencjonizm państwowy, a postęp technologiczny uległ ogromnemu przyspieszeniu, co zaowocowało między innymi automatyzacją procesów produkcyjnych. Firmy dostosowywały się do otoczenia, zmieniając swoje strategie rozwoju, dywersyfikując i in-temacjonalizując swoją działalność, a także zmieniając swoje struktury organizacyjne. Związek między tymi zmianami wyartykułował Chandler (1981, s. 24-35), stwierdzając, że struktura organizacyjna podąża za strategią przedsiębiorstw a. Produkcja maso-