2455029196

22 Stanisław Mazur

Zależność organizacji od środowiska

W tej perspektywie badawczej (opartej na założeniach nowego instytucjonalizmu) organizacje, w szczególności publiczne, uzyskują prawomocność poprzez dopasowanie się do zewnętrznych presji, poprzez adaptację praktyk i instytucji, które służą jej zewnętrznej legitymizacji. Mniej istotne jest to, czy służą one podniesieniu jej efektywności i skuteczności, a co za tym idzie — osiąganiu jej formalnych celów. Innymi słowy, teoria kontyngencji akcentuje racjonalność organizacji, a teorie nowego instytucjonalizmu eksponują znaczenie gier o charakterze rytualnym i symbolicznym, jak również historyczne zależności (instytucjonalizm historyczny) i autonomiczne interesy dominujących aktorów organizacyjnych (teoria racjonalnego wyboru). Organizacje nie zawsze preferują i adaptują strategie, struktury i procesy służące osiąganiu formalnych celów, wzmacnianiu efektywności i skuteczności ich działań, a zamiast tego działają i poszukują sposobów akomodacji presji płynących z ich egzogennego systemu. Organizacje dokonują instytucjonalizacji wzorców, które uznają za służące ich trwaniu i rozwojowi⁴³.

Teoria zależności od zasobów

Teoria zależności od zasobów lokuje się blisko teorii nowego instytucjonalizmu, ale nie jest z nią tożsama. Jej centralną tezę stanowi konceptualne założenie, że aby zrozumieć zachowanie organizacji, musimy najpierw zrozumieć jej systemowy kontekst, czyli ekologię organizacji. Teoria zależności od zasobów zakłada, że otoczenie zapewnia krytyczne dla organizacji zasoby⁴⁴. Cechą zasadniczą organizacji jest dążenie do redukowania lub unikania niepewności. J. Pfeffer i G.R. Salancik utrzymują, że środowiskowy charakter organizacji, a co za tym idzie, nieuniknione jej interakcje z innymi organizacjami celem pozyskania krytycznych dla niej zasobów, rodzi relacje zależności. Organizacja, która posiada ważne zasoby, redukuje zależność i ogranicza pole konfliktów z innymi aktorami. Koncentracja zasobów oznacza przede wszystkim koncentrację władzy. Im mniej zasobów, tym większa koncentracja władzy w środowisku i liczniejsze powiązania między aktorami oraz ich kompleksowość, prowadzące do pogłębiania stanu niepewności, w sposób nieunikniony rodzącego konflikty i napięcia⁴⁵.

Modele implementacji

Podejście scentralizowane

Założenia tego modelu zostały wypracowane przez J.L. Pressmana i A. Wildavskyego⁴⁶. Istotny wkład w ukształtowanie tego modelu wnieśli także E. Bardach oraz D. Mazma-

⁴³    P.L. Berger, T. Luckmann, The Social Construction ojReality: a Treaties in the Sociology of Knowledge, London 1967.

⁴⁴    J. Pfeffer, G.R. Salancik, The External Control of Organizations: a Resource Dependence Perspective, Stanford 2003.

⁴⁵    W. Nienhiiser, Resource dependence theory — how well does it explain behavior of organizations, „The International Review of Management Studies” 19, 2008, nr 1-2.

⁴⁶    J.L. Pressman, A. Wildavsky, Implementation, Los Angeles 1973.

Wrocławskie Studia Politologiczne 18. 2015 © for this edition by CNS