DSCN0447

Ekologia jest nauką o wzajemnych zależnościach organizmu i jego środowiska. Według innej definicji jest to nauka o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody. Podstawowymi jednostkami ekologii pozostają jednak zawsze organizm i grupy organizmów. Grupy jednakowych organizmów (osobników) określamy mianem populacji, a zbiór populacji zasiedlających określone środowisko, czyli biotop, nazywamy biocenozą. Biocenoza i nieożywione środowisko stanowią razem układ ekologiczny zwany ekosystemem. Ekosystem odznacza się pewnymi cechami, a mianowicie: 1) związki ekosystemu są specyficzne dla każdego organizmu, 2) są ciągłe, ponieważ organizm przebywa w swym środowisku przez całe życie, 3) są wzajemne, gdyż środowisko oddziałuje na organizm i odwrotnie, oraz 4) są nierozłączne. Oddzielenie organizmu od środowiska jest niemożliwe.

Z funkcjonalnego punktu widzenia organizmy stanowiące część ekosystemu można przedstawić jako dwa komponenty rozdzielone w czasie i w przestrzeni działania. Są to: komponent autotoroficzny, czyli samo-żywny, który odznacza się przewagą zdolności tworzenia złożonych związków organicznych dzięki wiązaniu energii słonecznej i możliwości użytkowania prostych związków nieorganicznych, i komponent heterotrofi-czny, czyli cudzoży wny, który odznacza się przewagą konsumowania i rozkładu części składowych ekosystemu.

Ekologię dzieli się powszechnie na autekologię i synekolo-g i ę. Autekologia określa stosunki środowiskowe pojedynczego gatunku, natomiast synekologia (grecki przedrostek „syn” znaczy „razem”) zajmuje się badaniem grup organizmów występujących razem i stanowiących wspólne skupienia. W synekologii można również wyróżnić: ekologię populacji, ekologię biocenozy i ekologię ekosystemu. Uwzględniając badane środowisko dzieli się również ekologię na: morską, śródlądową z ewentualnym wyróżnieniem mniejszych jednostek, jak ekologia lasów czy pól itp.

Zgodnie z przyjętym podziałem nauk biologicznych na poszczególne grupy taksonomiczne używa się również pojęć: ekologia roślin, ^ekologia ^wierząt z ^ekologią owadów włącznie. Ten sztućSny podział" organizrtłów zy^ycH^JesPHTa oaukTcTtyle"korzystny, że umożliwia badającemu sku-

390