2525392709

334    PRZEGLĄD TELETECHNICZNY, 1938 R., ZESZYT 11.    LISTOPAD

roku centralę główną o pojemności 4 000 numerów oraz centralę współpracującą 1 000-nu-merową, zainstalowaną w dzielnicy Łazarz.

Mało naogół znaną obecnie jest okoliczność, że ówczesna centrala miejska główna w Poznaniu była wyposażona w Sprzęt automatyczny, lecz w wykonywaniu połączeń brały udział telefonistki. Abonenci posiadali aparaty telefoniczne systemu CB bez tarcz numerowych. Obwody abonentowe kończyły się w centrali na szczotkach wybieraków wstępnych, za pośrednictwem których zgłoszenia kierowane były na stanowiska obsługi ręcznej. Telefonistki wykonywały połączenia przy pomocy klawiatur, poprzez obwody pośredniczące do automatu, włączone na pierwsze wybieraki grupowe.

W roku 1923 rozpoczęto stopniowe eliminowanie obsługi ręcznej, przez wyprostowywanie schematowe linii sznurowych w poszczególnych 100-numerowych grupach automatu i uzupełnienie aparatów telefonicznych tarczami numerowymi.

Proces ten trwał około 5-ciu lat i zakończenie jego zbiegło się z uruchomieniem w dzielnicy Łazarz nowej centrali automatycznej (listopad 1928 r.)

0    pojemności 2 000 numerów, która współpracuje z wyżej wzmiankowaną centralą główną.

Centrala na Łazarzu, również siemensowska, jest typu nowszego z impulsowaniem pętlowym. Po uruchomieniu jej wycofano poprzednią centralę 1 000-numerową z Łazarza. Uzyskany sprzęt posłużył do przygotowania 600-numero-wej centrali dla Inowrocławia. Centrala ta pracuje od 1933 roku do chwili obecnej. Przy pomocy reszty sprzętu rozbudowano o 600 numerów centralę główną w Poznaniu.

W 1934 roku wprowadzono na sieci poznańskiej taryfę licznikową.

Jeśli idzie o sieć poznańską, należy jeszcze zaznaczyć, że w ciągu najbliższych kilku miesięcy rozpocznie się na miejscu montaż nowej centrali automatycznej o pojemności 8 000 numerów, która zastąpi centralę główną. Nowa centrala będzie systemu Strowgera, typu angielskiego. Sprzęt przygotowuje częściowo fabryka Automatic Telephone and Electric Co w Liver-poolu, częściowo zaś Państwowe Zakłady Tele-

1    Radiotechniczne ^%

Pierwszy etap automatyzacji telefonicznych sieci miejskich w Polsce przypada na lata 1927 — 1.931.

Tak więc w 1927 roku uruchomiono cetra-lę automatyczną w Bielsku o pojemności 2 000 numerów, systemu maszynowego Standard, typu Rotary.

W 1928 roku centralę tego samego rodzaju, o pojemności 1 000 numerów, otrzymała Gdynia. Centralę tę w pięć lat później przeniesiono do Bielska, jako uzupełnienie do 3 000 numerów. * Nastąpiło to po zainstalowaniu w Gdyni nowej centrali systemu Strowgera (patrz dalej—tabela I).

Również w 1928 roku uruchomiono centralę automatyczną, o pojemności 600 numerów,

w Zakopanem, systemu przekaźnikowego ,,Telegrafia’¹.

W dalszym ciągu otrzymuje automaty Radom, gdzie w 1931 roku uruchomiono centralę o pojemności 3 000 numerów, systemu maszynowego Ericssona, typu nowego bez przełączników seryjnych. Część tej centrali przeniesiono w 1935 roku do Zakopanego, skąd wycofano centralę systemu przekaźnikowego.

Drugi, obecnie jeszcze trwający okres automatyzacji sieci telefonicznych państwowego przedsiębiorstwa Polska Poczta, Telegraf i Telefon, rozpoczął się efektywnie w 1933 roku i poprzedzony był dwuletnimi pracami przygotowawczymi.

Okres ten obejmuje automatyzację przeprowadzaną planowo i w obszernej skali, uwarunkowanej koniecznością zaspakajania stale rosnących wymogów życiowych w dziedzinie telefonizacji.

Sieć PPTT zaopatrzono w ciągu ostatniego pięciolecia w szereg central automatycznych, obsługujących pojedyńcze sieci miejskie, lub też pracujących zespołowo w obrębie sieci okręgowych.

Ilustrację ilościową ostatniego okresu automatyzacji podaje tabela I.

TABELA 1.

Miejscowość lub okręg	Pojem ność N N	Dita uruchomienia	Uwagi
A. Nowe centrale. Sieć Gdyńska . .	2.200	17.V 1933 r.	3 centrale
Częstochowa . .	1.600	25 VII 1933 r.
Cieszyn ....	500	23.X 1933 r.
Sieć Gdrnośląska .	9.700	17.11 1934 r	11 central
Rabka .....	200	12.V 1934 r.
Krynica ....	300	12.V 1934 r.
Tczew .....	500	9.VI 1934 r.
Piotrków Tryb.	600	7.VIII 1934 r.
Płock .....	600	10.IX 1934 r.
Kielce .....	800	6.X 1934 r.
Grudziądz . . .	1.100	10.XI 1934 r.
Przemyśl ....	800	27.XI 1934 r.
Toruń .....	1.200	15.XII 1934 r.
Włocławek . . .	800	21.III 1936 r.	wykon. P.Z.T.
Sieć podwarszawska: a) Anin-Falenica-Otwock . .	1.200	31.III 1936 r.	5 central
b) Pruszków - Milanówek . .	1.200	29.X 1938 r.	4 centrale
c) Skolimów . .	500	29.X 1938 r.	2 centrale
Sieć Zagłębia Dąbrowskiego . . .	3.700	26. IX 1936 r.	3 centrale
Ciechocinek . . .	200	27.XI 1936 r.
B. Rozbudowa. róine centrale . .	2.300	1935 r.
i# ff • •	900	1937‘r.
M M • •	500	1938 r.
Razem:	31.400	numerów

Centrale te są systemu Strowgera, w wykonaniu firmy Automatic Telephone and Electric Co w Liverpoolu, która dostarcza sprzęt na podstawie umowy, zawartej z koncernem Telephone