2525393689

logów. Możliwości zapoznania się z MMPI to, oprócz studiów w zakresie psychologii, jedynie szkolenia organizowane przez Laboratorium Technik Diagnostycznych przy Polskim Towarzystwie Psychologicznym w Warszawie.

Zanim przystąpimy do przedstawienia formalnej struktury MMPI - kilka uwag na temat treściowych kategorii tworzących pozycje różnych skal testu. W czasie konstrukcji kwestionariusza autorzy uwzględnili kilkadziesiąt kategorii tematycznych, takich jak:

„... funkcjonowanie całego organizmu i różnych jego narządów, najważniejsze nawyki, sprawy rodzinne, wykształcenie i zawód, postawy społeczne, postawy polityczne, postawy religijne, postawy związane z życiem seksualnym, rodzaje i sposoby przeżywania uczuć, konkretne symptomy zaburzeń psychicznych, itp.” (Sanocki 1976, s. 66).

W wersji pierwotnej (podstawowej) test obejmował dziesięć skal klinicznych (Hd-Hipochondria, D-Depresja, Hy-Histeria, Pp-Odchylenia Psychopatyczne, Mf-Męskość-Kobiecość, Pa-Paranoia, Pt-Psychastenia, Sc-Schizofrenia, Ma-Hipo-mania, Si-Introwersja społeczna) oraz trzy skale kontrolne (L, F, K) uwzględniając też np. ilość odpowiedzi typu (?) i ilość pozycji, na które nie udzielono żadnej odpowiedzi. Badany miał do dyspozycji trzy rodzaje odpowiedzi; P = prawda, F = fałsz oraz ? = nie wiem. Obecnie ogranicza się odpowiedzi do „P” i „F”, uwzględniając jedynie liczbę stwierdzeń opuszczonych (brak odpowiedzi), która to liczba nie powinna przekraczać 10%. W rozszerzonej wersji testu MMPI możemy używać różnej liczby skal dodatkowych oraz podskal skal klinicznych (nawet powyżej 250). Poza tym MMPI oferuje pomiar o charakterze kombinacji różnych skal i ich części. Do takich celów służą różnego rodzaju formuły, reguły i indeksy. Najbardziej znanym i podstawowym jest tzw. wskaźnik Gougha, od którego zależy nasza decyzja czy wynik testu MMPI jest wiarygodny czy też został zniekształcony (np. przez symulację czy dyssymulację) co znacznie zmienia zabiegi interpretacyjne aż do rezygnacji z interpretacji włącznie. Poza tym możemy zastosować trzy reguły Goldberga oraz liczne inne wskaźniki a obok nich różne formuły interpretacyjne wzbogacające interpretację profilu, poszczególnych skal oraz całościowe systemy oceny w formie strategii interpretacji osobowości czy diagnozy różnicowej.

Wskaźnik Gougha obliczamy posługując się wynikami surowymi odejmując wynik w skali K od wyniku w skali F. Służy on do oceny stopnia „zafałszowania” odpowiedzi przez badanego, zarówno świadomego (np. chęć pokazania się w lepszym świetle, symulacja objawów) jak i nieświadomego, co może być konsekwencją istnienia pewnych symptomów psychopatologicznych. Według Gougha wynik powyżej 9 odpowiedzi zgodnych z kluczem świadczy o zafałszowaniu typu symulacji, a poniżej (-11) o zafałszowaniu typu dyssymulacji. W badaniach polskich średnia wyniosła 3 przy odchyleniu standardowym równym 11 co oznacza normę w granicach (-8 do +14). Różnice te tłumaczy się na ogół podatnością skali F na uwarunkowania kulturowe (zob. Sanocki 1976). Fakt istnienia różnic w po-

16