Wprowadzenie
Problem upadków
Ze względu na częste występowanie upadków u osób od 65 roku życia będących przyczyną doznawania urazów przez tę grupę wiekową, są one istotnym problemem publicznej służby zdrowia. Mogą pociągać one za sobą poważne powikłania, wśród których wymienić należy urazy, dolegliwości bólowe, ograniczenia funkcji, utratę wiary w możliwość wykonywania czynności dnia codziennego, utratę niezależności a nawet (przedwczesną) śmierć.
Szacunkowo około jedna trzecia zdrowych osób od 65 roku życia przynajmniej raz w roku doznaje upadku. Istnieje obawa, że współczynnik upadków oraz stopień ciężkości komplikacji będących ich skutkiem będzie dramatycznie wzrastał wraz ze wzrostem wieku1,2. Do większości upadków dochodzi na skutek różnorodnych, wzajemnie oddziałujących na siebie czynników, tym nie mniej osłabienie mięśni kończyn dolnych oraz obniżenie zdolności do utrzymywania równowagi w największym stopniu przyczyniają się do ich występowania.
Koszty ekonomiczne zwiększają się wraz ze wzrostem częstości upadków, które stanowią niezależny predyktor konieczności objęcia osób ulegających upadkom opieką długoterminową. Redukcja liczby upadków może przyczynić się do oszczędności w zakresie kosztów ponoszonych na służbę zdrowia, szpitalnictwo oraz opiekę długoterminową.
Trening zapobiegania upadkom
Częstotliwość poważnych następstw związanych z upadkami osób starszych skłoniła „Nowozelandzką Grupę Badawczą Zapobiegania Upadkom" („New Zealand Falls Prevention Research Group") do opracowania programów nacelowanych na zapobieganie upadkom oraz na ich badanie.
Jednym z zakończonych sukcesem projektów jest Program ćwiczeń OTAGO, będący rodzajem treningu wzmacniającego i równoważnego. Założenia Programu przekazywane są uczestnikowi w jego domu przez przeszkolonego instruktora. Opierają się one na zmniejszeniu deficytu siły, poprawie równowagi oraz skróceniu czasu reakcji, czyli wpłynięciu na najłatwiej modyfikowalne czynniki ryzyka.
Zarówno siła nóg, jak i równowaga muszą zostać zwiększone powyżej określonego poziomu, aby osiągnięta została wystarczająca stabilność pozycji stojącej. Również osoby w dziewiątej dekadzie życia są w stanie poprawić siłę i równowagę w stopniu pozwalającym na unikanie upadków.
Innymi możliwymi zaletami umiarkowanej aktywności fizycznej jest obniżenie wskaźnika umieralności, poprawa zdrowia fizycznego, funkcjonowania, jakości życia będącej odzwierciedleniem poziomu zdrowia, jakości snu oraz odczuwanego dobrostanu5'7.
10