2906542842

162 I. BORKOWSKA W

III. Zaburzenia procesu syntezy serotoniny i katecholamin

W licznych przypadkach hyperfenyloalaninemii zaobserwowano wyraźny spadek poziomu katecholamin (21, 22) i serotoniny (23, 24) zarówno w mózgu, jak i innych tkankach. Fakt ten tłumaczono między innymi tym, że kwasy aromatyczne są inhibitorami zarówno dekarboksylazy dwu-hydroksyfenyloalaniny (25) (reakcja B na Ryc. 3), jak i dekarboksylazy 5-hydroksytryptofanu (26) (reakcja B' na Ryc. 3). Powstały nawet sugestie, że właśnie niski poziom amin biogennych w mózgu może powodować niedorozwój umysłowy u dzieci z fenyloketonurią (27, 28, 29). Odnośnie zahamowanej syntezy serotoniny istnieją jeszcze inne koncepcje, a mianowicie, że sama fenyloalanina jest inhibitorem hydroksylazy tryp-tofanu (30) (reakcja A' na Ryc. 3), dekarboksylazy 5-hydroksytryptofanu (31) (reakcja B' na Ryc. 3) oraz, że hamuje transport 5-hydroksytryptofa-nu do tkanki mózgu (32).

_    A    D

Tyrozyna -y- *> Dwuhydroksyfenyloalanina - Hydroksytyramina

(DOPA)    V    (dopamina)

1/2 O2    CÓ2

Noradrenalina

A*

Tryptofan —.—► 5-hydroksytryptofan -► 5-hydroksytryptamina

f    1    (serotonina)

1/2 0₂    C0₂

Ryc. 3. Hamujący wpływ fenyloalaniny i jej metabolitów na syntezę amin biogennych w mózgu

IV. Fenyloketonurią a metabolizm witaminy B_e

Ciekawą hipotezę dotyczącą neurotoksycznego działania metabolitów przemiany fenyloalaniny w mózgu wysunięto na podstawie badań nad funkcją witaminy B₆. Jak wiadomo pod nazwą witaminy B« rozumiemy mieszaninę pirydoksalu, pirydoksaminy oraz pirydoksyny — inaczej zwanej pirydoksolem ze względu na obecność grupy alkoholowej. Związki te łatwo przechodzą jedne w drugie i spełniają różnorodną rolę. Szczególnie ważny jest udział fosforanu pirydoksalu w reakcjach transaminacji. W badaniach nad metabolizmem witaminy B₆ w mózgu zwierząt z fenyloketonurią wykazano, że podany drogą iniekcji [¹⁴C]pirydoksol ulega najpierw utlenieniu do pirydoksalu, a następnie ufosforylowaniu do fosforanu pirydoksalu. Jednakże aktywność właściwa fosforanu pirydoksalu w mózgu zwierząt z hyperfenyloalaninemią okazała się znacznie niższa niż u zwierząt zdrowych (33). Inhibitorem reakcji fosforylacji pirydoksalu jest pirydoksylidenofenyloetyloamina (34, 35). Jest to związek o charakte-