2906543691

33

i Zielone mają wspólny z Krzywym poziom lustra wody — 145,6 m npm. i również oddzieliły się odeń w procesie ewolucji). Jeziora te, od pobliskich miejscowości Huta i Mała Huta, określane są często jako „Jeziora Huciańskie” (Falk 1979).

Osiem kolejnych jezior, jeziorek i sucharów tworzy grupę „Jezior Pier-ciańskich” (tab. 1 Od), przy czym trzy z nich: Pierty, Białe Pierciańskie i Krulówek, prawdopodobnie również były częścią Pra-Wigier w najwcześniejszym stadium ich historii.

Podobne paralele genetyczne, historia i identyczny poziom lustra wody (131,9'm npm.) oraz bardzo bliskie sąsiedztwo łączą z Wigrami trzy inne, leżące po wschodniej jego stronie, jeziora: Dowcień, Remieńkiń i Żubrowo (tab. lOe).

Praktycznie wszystkie większe jeziora omawianego regionu połączone są przesmykami, ciekami naturalnymi lub kanałami. Dzięki temu tworzą one rozległy system zbiorników, stanowiący istotną część turystycznych szlaków wodnych dorzecza Czarnej Hańczy. Sprzyja to zarówno uprawianiu sportów i turystyki wodnej, jak i nadwodnej rekreacji.-

Dominującym jeziorem są tu Wigry — największy zbiornik Polski północno-wschodniej. Leżą one w niezwykle malowniczej okolicy, wśród lasów Puszczy Augustowskiej. Wigry wyróżniają się także wyjątkowo skomplikowanym kształtem misy jeziornej, zróżnicowaniem charakteru, wysokości i stromości stoków linii brzegowej oraz niezwykłym bogactwem rzeźby dna, tworzącej istną mozaikę głęboczków i „górek”.

Podstawowe dane morfometryczne jeziora (Stangenberg 1936) są następujące: powierzchnia 2166 ha (w tym powierzchnia wysp 68,4 ha), długość linii brzegowej 72 km (w tym jeziora 60 km i wysp 12 km), stopień rozwinięcia linii brzegowej 4,7 (bardzo wysoki), długość maksymalna 17,5 km, głębokość maksymalna 73 m, średnia 15,8 m (bardzo wysoka), objętość misy jeziornej m 727 tys. m³.

Podstawowe elementy bilansu wodnego dorzecza Czarnej Hańczy do jej wypływu z jeziora Wigry (wodowskaz Czerwony Folwark) przedstawiono w tabeli 11. Jej zestawienie wymagało wybrania z istniejących, a wykazujących znaczne rozbieżności, materiałów źródłowych następujących wartości: średnich rocznych sum opadów, średnich rocznych dobowych objętości odpływu oraz średnich rocznych wartości parowania terenowego, które podstawione do najprostszego równania bilansowego P — H = V (gdzie P — opad, H — odpływ, V — parowanie terenowe) dałyby wynik budzący najmniej wątpliwości.

I tak na przykład: średnie roczne sumy opadów według Wiszniewskiego (1953) wynoszą dla omawianego regionu 600-650 mm, a dla Suwałk tylko 579 mm, według Szkutnickiego (1968) za lata 1951-1960 dla dorzecza Czarnej Hańczy (po wodowskaz Czerwony Folwark) — 570 mm, a według Iwińskiego (1979) dla tegoż obszaru (bez podania okresu obserwacji) — 625 mm.

Znaczne różnice wykazują średnie roczne wartości parowania terenowego, obliczane na podstawie wzorów empirycznych. Szkutnicki (1968) stosując wzór

3 — Studium geoekologiczne.