2910489294

Trygonometryczny pomiar wysokości. 431

wych rzędu o jedeu stopień niższego. Pomiarowe należy przeprowadzać jak najbliżej wspomnianych punktów; im owe punkty są ważniejsze, tern bliżej nich zakładamy pomiarowe (rzędne punktów granicznych parcel nie po-winne przekraczać 2 7/t_} granic kultur 5 m). Rzędne punktów najpodrzędniej-szych nie powinno przekraczać w terenie płaskim 40 m, a w pochyłym 30 w. Linij pomiarowych nie przedłużamy z reguły poza jej końce (boki poligonu) ponad */* jej długości; gdyby to jednak okazało się konieczne, należy ustalić położenie takiego punktu dowolną inną miarą kontrolna. Długości budynków, parcel itp. linij prostych mierzy się dla kontroli osobno; również przedłuża się kierunki parcel, leżących blisko pomiarowych do przecięcia się z niemi i mierzy tak powstałe odcinki. (Por. „Przepisy pomiarowe¹¹.) Ustalenie położenia pomiarowych przeprowadzamy, mierząc odstępy punktów łącznych od obu punktów wierzchołkowych poligonowych; o ile pomiarowa ma być użyta do wytyczenia pewnego projektu, należy pomierzyć ponadto i kąty zawarte między nią a bokami poligonu.

Szkic połowy musi być wykonany bardzo starannie i zawierać wszystkie daty, potrzebne do wspomnianego celu. Szczegóły wykonania szkicu polo-wego, por. Miernictwo I.

W praktyce używa się dwu sposobów szkicowania:

a)    Sposób, zalecony przez instrukcje pomiarowe; szkice sporządza się blokami (partjami), które można łączyć w całość, zestawiając odnośne bloki obok siebie. Skala szkiców: grunty wiejskie 1 :1000, miejskie 1: 500, wzgl. 1:250. Postępowanie to wymaga poprzedniego zdjęcia boków i kątów poligonów, co nie zawsze jest korzystne, szczególnie gdy inżynier nie dysponuje dostateczną ilością wyszkolonych pomocników. Sposób ten dostarcza kontroli zdjęcia szczegółów w polu.

b)    Sposób drugi używany bardzo często: sporządza się osobne szkice dla każdego boku poligonu w takiej skali (w grubem przybliżeniu), aby wszystkie szczegóły i miary były na szkicu wyraźnie uwidocznione. Z takich szkiców może kilku rysowników' nanosić równocześnie na planie szczegóły, znajdujące się na osobnyeh rysunkach, przez co można plan wykończyć prędzej.

IV. Trygonometryczny pomiar wysokości.

Przeprowadzenie pomiaru na niewielkie odległości (najwyżej kilkaset metrów).

«) Wyznaczywszy w sposób bezpośredni lub pośredni (przy pomocy triaugulacji) odległość d (poziomą punktu l’ od przyrządu w p. A (fig. 101),

obliczamy h z wzoru

h — d tang r/. . . . (1)

(^ys. h może być tu dodatnia lub ujemna, zależnie od kąta a).

--— — • | — —-1

b) Sposób drugi, używany, gdy

wysokość h jest dodatnia. Na --

prostej, przechodzącej przez V obieramy dwa stanowiska A i li, mierzymy ich odległość poziomą b ⁵ a, (3 i o.₂ (fig. 102). Wtedy:    --