2910489819

Ewa Piotrowska, Renata Zajqc

Centralne katalogi bibliotek udostępniane na stronach WWW

Nie ustaniemy w poszukiwaniach, A kresem wszelkich naszych poszukiwań Będzie dojście do punktu wyjścia 1 poznanie go, po raz pierwszy.

T.S. Eliot Uttle Gidding

Katalogi biblioteczne towarzyszą bibliotekom od początku ich istnienia. Katalog tradycyjny w formie kartkowej nie jest już obecnie jedynym katalogiem bibliotecznym. Od kilkudziesięciu lat na świecie, a od kilku na szerszą skalę w Polsce rozwijają się katalogi elektroniczne. Komputeryzacja bibliotek na świecie przebiegała w 3 etapach, począwszy od tworzenia wielkich katalogów centralnych (np. OCLC — biblioteki amerykańskie), poprzez zintegrowane systemy biblioteczne poszczególnych bibliotek (katalog BG AP), a skończywszy na udostępnianiu obydwu rodzajów- katalogów- on-line na stronach WWW bibliotek.

Największe możliwości odnalezienia poszukiwanej literatury dają czytelnikom istniejące w in-ternecie katalogi centralne, które są wspólnymi katalogami bibliotecznymi w-ielu bibliotek, obejmującymi opisy katalogowe całości lub części zbiorów (książek, czasopism, dokumentów' elektronicznych i in.). Każdy opis opatrzony jest siglum, czyli symbolem literowym lub literowo-cyfrowym biblioteki, w- której przechowywany jest dany dokument. Katalog taki nie stanowd mechanicznego połączenia katalogów- bibliotek uczestniczących, ale opracowuje się go według z góry ustalonej metody. Zadaniem katalogów- centralnych jest wskazanie lokalizacji zasobów- bibliotecznych, co pomaga czytelnikom w uzyskaniu informacji o miejscu przechowywania interesującego go dokumentu. Jeżeli materiał biblioteczny znajduje się w bibliotece zagranicznej, to dzięki wypożyczaniu międzybibliotecznemu istnieje możliwość sprowadzenia go do biblioteki macierzystej.

Znaczenie katalogów- centralnych w-z rosło wraz z rozwojem katalogów- komputerowych oraz możliwością udostępniania ich w trybie on-line. Katalog on-line, czyli tzw-. OPAC (Online Public Access Cata-log) ułatwia czytelnikom efektywne i wygodne poszukiwanie potrzebnych dokumentów-. Coraz więcej krajów- umieszcza na stronach WWW centralne katalogi on-line. W Polsce trwają dopiero prace nad stworzeniem katalogu centralnego bibliotek pod nazwą NUKat, a funkcjonuje już centralny katalog czasopism CKTCZ.

NUKat — Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny

W 1998 roku na naradzie dyrektorów bibliotek w- Bibliotece Narodow-ej w Warszaw ie podjęto decyzję o powstaniu polskiego katalogu centralnego. W projekcie zadeklarowały udział: 54 biblioteki z porozumienia „Biblioteka z Horyzontem” stosujące system Horizon, 21 bibliotek z. Porozumienia Bibliotek Wdrażających i Użytkujących System VTLS (w- tym Biblioteka Główna AP w- Krakowie), Biblioteka Narodowa użytkująca system INNOPAC i Biblioteka Publiczna M. St. Warszawy użytkująca system AI.EPH.

Katalog centralny zostanie ulokowany na ser-w-erze Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszaw-ie i udostępniany w systemie VIRTUA. Katalog po-w-inien zapewnić dostęp do informacji o zasobach polskich bibliotek naukowych oraz być źródłem gotowych opisów bibliograficznych dla bibliotek. Planuje się przyjęcie danych z Centralnego Katalogu Wydawnictw Ciągłych (CKTCZ), co spowoduje, że NUKat będzie też pełnił rolę centralnego katalogu czasopism.

Obecnie trwają prace przygotowawcze i szkolenia bibliotekarzy, a uruchomienie bazy przewidywane jest na styczeń 2003 roku.