2918586988

90

IGNACYS. FIUT

Pierwszą kwestią, która narzuca się przy porównaniu struktury aksjologicznej grup wyróżnionych na podstawie skłonności do zawierania znajomości w sieci, jest zgodność przedstawicieli każdej z nich w kwestii treści najbardziej pozytywnych i najbardziej negatywnych. Pięć słów ze szczytu i dziesięć z końca skali występuje w niezmienionej postaci w hierarchii wartości każdej grupy, a ich kolejność jest zasadniczo podobna. Pomiędzy 6. a 39. pozycją skali istnieje jednakże zróżnicowanie wyborów słów sztandarowych pomiędzy członkami poszczególnych grup. Udało się wyróżnić 9 słów kluczowych, których położenie na skali wartości dowolnych dwóch grup wynosiło co najmniej 5. Największe zróżnicowanie pomiędzy przedstawicielami grup porównawczych związane było ze słowem kluczowym Internet. W hierarchii ogólnej zajmował on pozycję 11., w grupie pierwszej 17., w grupie drugiej 10., a w trzeciej 6. Ocena wartości Internetu była więc mocno skorelowana ze skłonnością do wykorzystywania go jako komunikatora z sieciowymi znajomymi oraz z wykonywaniem pracy, ale również ze słabszą i bardziej selektywną aktywnością w użytkowaniu prasy i telewizji.

Badanie struktury aksjologicznej użytkowników Internetu potwierdza zatem hipotezę, że kultywują oni wartości w pewnym stopniu odmienne od obowiązujących w społeczeństwie polskim. Są oni w większym stopniu niż ogół Polaków nastawieni na własny dobrostan moralny i fizyczny oraz relacje z bliskimi, szczególnie zaś cenią sobie poczucie bezpieczeństwa, jednocześnie są jednak otwarci na zmiany, optymistycznie widzą własną przyszłość. Nie przywiązują natomiast szczególnej wagi do wartości transcendentalnych oraz ogólnospołecznych i politycznych w takim stopniu jak ogół polskiego społeczeństwa.

Analogiczne badania metodą słów sztandarowych, w których pierwszy raz wprowadzono do listy wyborów słowa Internet zostały przeprowadzone nad studentami i pracownikami AGH już w roku 2001. Słowo to w tamtym czasie było bardzo popularne w związku z dyskusją prowadzoną w mediach, która wiązała się z perspektywami rozwoju w Polsce i krajach Unii Europejskiej społeczeństwa informacyjnego. W badaniach tych uzyskało ono netto 16,9 punktów preferencji pozytywnych, plasując się pomiędzy wartościami o charakterze utylitarno-pragmatycznymi oraz typowo duchowymi. W podobnym stopniu były bowiem oceniane pozytywnie takie wartości jak: praca, demokracja, sztuka, solidarność, zaś jako konedemnandum postrzegało go wtedy 2,1 proc. badanej populacji. Wtedy wyżej od średniej Internet cenili mężczyźni (18,4 proc.) i jego użytkownicy (20,4 proc.), a nie korzystający z niego postrzegali go w 6 proc. pozytywnie i był dla nich typowym disputandum. W tym czasie ok. 12 proc. Polaków deklarowało dostępność do sieci i jej użytkowanie¹⁰.

Omawiane badania z roku 2005, kiedy już ponad 30 proc. Polaków deklaruje, że ma dostęp do Internetu i aktywnie go użytkuje, a wśród studen-¹⁰ I. S. Fiut, L. H. Haber., B. Żmudziński: Aksjologia społeczeństwa informacyjnego na przykładzie Akademii Górniczo-Hutniczej, op. cit., s. 214-222.