2964938822

266

PRZEGLĄD piśmiennictwa.

•sł

norytów-kouwentualnych czyli Franciszkanów) od czasu wprowadzenia go w r. 1453 ¹ do Polski jest dla nas o tyle więcej zajmującą, iż dotyczy już naszych stosunków, przechodzi chronologicznie cały szereg założonych w XV i XVI w. klasztorów bernardyńskich w Polsce i przedstawia nam wszelkie zmiany, jakie zachodziły w całym czasie w hierarchicznym stosunku zakonu w ogóle a polskiego odłamu w szczególności. Otóż kiedy w r. 1453 Jan Kapistrau przybył na wezwanie króla Kazimierza do Polski, i założył pierwszy klasztor obserwantów w Krakowie ^{1 2}, nie utworzono osobnej prowincyi polskiej, lecz przydzielono polskich Bernardynów do prowincyi austryackiej. Ale zakon przyjął się na gruncie polskim bardzo dobrze; klasztor powstawał za klasztorem, a w 14 lat od założenia pierwszego było ich już dwanaście. Poczęto starania około oderwania się od prowincyi austryackiej a utworzeniu nowej, polskiej, co rzeczywiście w r. 1467 przeprowadzono; podzielono mianowicie dotychczasową ogromną prowincyą na austryacką, czeską i polską, a pierwszym wikarym czyli prowincyałem polskim był Maryan z Jeziorka ³.

Ze fakt ten i data jego podane są u Komorowskiego zupełnie zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, tego dowodzi zapisek nie o wiele późniejszy, w każdym razie jednak, jak świadczy pismo, pochodzący jeszcze z XV w., w rękopisie biblioteki uniwersyteckiej lwowskiej⁴: Anno domini Jesu Christ i Natwitatis 1467 patres et fratres de obserrantia regale s. Francisci prorincie Polonie per beatum Johannem patrem de Capistrano in predicta Polonia fundaie magna cum derocionum et exemplorum et signo-rum luculencia divisionem fecerunt promneiam Polonie seąue-strando a prorinciis Mor arie, Austrie, Slesye_? Bohemie propter longam locorum et capitulorum distanciam. Nam antę predicte prorincie fuerunt sub suo riccario. Primus riecarius post dirisionem

1

   Str. 171.

2

   Zwracam uwagę na rękopis bibl. Ossolińskich, obejmujący obszerny zbiór

3

dokumentów do dziejów Bernardynów w Polsce, szczególnie do XVII i XVIII

4

wieku. — Na str. 9 są: Constitutiones seu Ordinationes beati Patris Fratris Joannis de Capistrano super Begułam Fratrum Minorum 24/9 1453 z Al-yernii. ³ Komor, p, 198.    ⁴ Sygn. 1. H. 20.