SZKOA
A POLICJI W KATOWICACH
Kontrola uczestników ruchu drogowego
Opracowanie:
podinsp. Alicja Świrk
asp. Magdalena Szlauer
Zakład Służby Prewencyjnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2012
 Wszelkie prawa zastrzeżone  Szkoła Policji w Katowicach 2012
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
Zdjęcia i rysunki zamieszczone w publikacji są własnością Szkoły Policji w Katowicach
Spis treści
WST
P......................................................................................................................................5
ROZDZIAA
I Podstawy prawne i faktyczne zatrzymywania
pojazdów do kontroli..............................................................................................6
ROZDZIAA
II Uprawnienia i obowiązki policjanta w czasie kontroli ................7
Uprawnienia policjanta zatrzymującego pojazd do kontroli ............................... 7
Zadania wymagające wiedzy specjalistycznej ............................................................ 9
Uprawnienia do kierowania kontrolowanym pojazdem .....................................10
Pojazd oznakowany tablicami dyplomatycznymi ...................................................10
Obowiązki policjanta zatrzymującego pojazd do kontroli ..................................14
ROZDZIAA
III Prawa i obowiązki uczestników ruchu drogowego
podawanych kontroli........................................................................................... 16
Prawa osoby kontrolowanej .............................................................................................16
Obowiązki kontrolowanego uczestnika ruchu drogowego.................................16
ROZDZIAA
IV Sposoby wydawania poleceń i sygnałów do zatrzymywania
przez policjanta umundurowanego i nieumundurowanego ................. 18
ROZDZIAA
V Zasady wyboru miejsca do zatrzymania pojazdu oraz miejsca
ustawienia pojazdu policyjnego ...................................................................... 21
ROZDZIAA
VI Zasady i sposoby zachowania w trakcie przeprowadzania
kontroli pojazdu .................................................................................................... 23
Zasady i sposoby podchodzenia do zatrzymanego pojazdu ...............................23
Zasady zachowania bezpieczeństwa .............................................................................23
ROZDZIAA
VII Dokumentowanie kontroli uczestnika ruchu drogowego ..... 25
Zapis w notatniku służbowym .........................................................................................25
Mandat karny ...........................................................................................................................27
Karta rejestracyjna PRD-5/1 ............................................................................................28
ISTOTNE AKTY PRAWNE ................................................................................................ 29
WST
P
Jedną z podstawowych czynności w trakcie codziennej służby policjanta pionu
prewencji jest zatrzymywanie pojazdów do kontroli. Czynność ta wykonywana
jest w związku z różnymi sytuacjami dotyczącymi między innymi naruszeń
porządku prawnego. Z uwagi na fakt, że czynności kontrolne wymagają szybkich
i zdecydowanych działań ze strony kontrolujących funkcjonariuszy, niezbędnie
muszą oni opanować pamięciowo wszelkie wymogi prawne oraz formalne
związane z przeprowadzaniem tych czynności. Policjant musi pamiętać ponadto
o zasadach bezpieczeństwa podczas zatrzymania pojazdu do kontroli  powinien
mieć na uwadze nie tylko bezpieczeństwo swoje, ale również osoby
kontrolowanej.
Niniejsze opracowanie to teoretyczne wprowadzenie do tytułowego
zagadnienia mogące służyć pomocą w trakcie wykonywania zadań służbowych
na poziomie podstawowym, realizowanych przez policjantów służby
prewencyjnej w komórkach organizacyjnych patrolowo-interwencyjnych
oraz w oddziałach prewencji.
5
ROZDZIAA
I
Podstawy prawne i faktyczne zatrzymywania
pojazdów do kontroli
Podstawą prawną zatrzymania pojazdu do kontroli jest ustawa Prawo
o Ruchu Drogowym, art. 129 ust. 1. Upoważnia on policjanta do przeprowadzenia
kontroli drogowej wobec kierowców poruszających się na drogach publicznych,
w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu:
Czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach,
kierowanie ruchem i jego kontrolowanie należą do zadań Policji.
Podstawą faktyczną zatrzymania pojazdu do kontroli jest konkretna sytuacja
zaistniała w związku z:
popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia przez kierującego
pojazdem;
kontrolą pojazdu, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie,
iż może zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego ze względu
np. na swój stan techniczny;
wykonywaniem czynności służbowych na miejscu zdarzenia
drogowego;
zgłoszeniem interwencji przez obywateli;
reakcją na zachowanie osoby kierującej pojazdem.
Ponadto policjant jest zobowiązany zapobiegać przestępstwom i wykroczeniom
innym niż przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu na drogach:
kiedy istnieje uzasadnione podejrzenie, że pojazd pochodzi
z przestępstwa;
jeżeli mamy uzasadnione podejrzenie, że w pojez
dzie znajdują się osoby,
które popełniły przestępstwo lub przedmioty pochodzące
z przestępstwa;
w ramach prowadzonych pościgów lub działań pościgowych.
6
ROZDZIAA
II
Uprawnienia i obowiązki policjanta w czasie kontroli
Uprawnienia policjanta zatrzymującego pojazd do kontroli
Policjant, w związku z czuwaniem nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu
na drogach, kierowaniem ruchem i jego kontrolowaniem, na podstawie zapisów
art. 129 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, jest uprawniony do:
legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń,
co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;
sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem
pojazdem i jego używaniem, w tym zezwolenia posiadanego przez
kierującego pojazdem uprzywilejowanym, a także dokumentu
stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzającego
opłacenie składki tego ubezpieczenia;
żądania okazania dokumentu potwierdzającego prawo do używania
pojazdu, o którym mowa w art. 71 ust. 5 ustawy Prawo o ruchu
drogowym, jeżeli pojazd ten nie jest zarejestrowany na nazwisko osoby
nim kierującej;
żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę,
w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła
kierować pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie
alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu;
sprawdzania stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów,
masy lub nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze;
sprawdzania zapisów urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość
jazdy, czas jazdy i czas postoju, obowiązkowe przerwy i czas
odpoczynku;
7
 zatrzymania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentów
stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego
używania oraz karty kierowcy (& );
wydawania poleceń:
osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch
drogowy lub zagrażającą jego bezpieczeństwu albo osobie
odpowiedzialnej za utrzymanie drogi;
kontrolowanemu uczestnikowi ruchu, co do sposobu jego
zachowania;
uniemożliwienia:
kierowania pojazdem osobie znajdującej się w stanie
nietrzez
wości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka
działającego podobnie do alkoholu;
korzystania z pojazdu, którego stan techniczny, ładunek, masa
lub nacisk osi zagrażają bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu,
powodują uszkodzenie drogi albo naruszają wymagania ochrony
środowiska;
korzystania z pojazdu zarejestrowanego w kraju niebędącym
państwem członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacją
Szwajcarską lub państwem członkowskim Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)  stroną umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli kierujący nim
nie okazał dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki
za to ubezpieczenie;
kierowania pojazdem przez osobę, która nie posiada
wymaganych dokumentów uprawniających do kierowania
lub używania pojazdu;
8
 używania przyrządów kontrolno-pomiarowych, a w szczególności
do badania pojazdu, określania jego masy, nacisku osi lub prędkości,
stwierdzania naruszenia wymagań ochrony środowiska oraz
do stwierdzania stanu trzez
wości kierującego;
używania urządzeń rejestrujących;
usuwania lub przemieszczania pojazdu w przypadkach określonych
w ustawie Prawo o ruchu drogowym;
kontroli przewozu drogowego towarów niebezpiecznych oraz wymagań
związanych z tym przewozem;
używania urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych,
służących do wydawania wiążących poleceń uczestnikowi ruchu;
występowania do starosty z wnioskiem skierowanie kierowcy lub osoby
posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na egzamin
sprawdzający kwalifikacje, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne
zastrzeżenia co do kwalifikacji tej osoby;
pilotowania pojazdów, których wymiary, masa lub naciski osi
przekraczają określone wielkości; pilotowanie wykonywane jest
za opłatą ponoszoną przez właściciela lub posiadacza pojazdu.
Zadania wymagające wiedzy specjalistycznej
Zadania wymagające wiedzy specjalistycznej, jak wynika z Zarządzenia Nr 609
Komendanta Głównego Policji, wykonuje wyłącznie policjant ruchu drogowego
mający odpowiednie przeszkolenie zawodowe. Należą do nich:
kierowanie ruchem drogowym, z wyłączeniem czynności
podejmowanych na miejscu zdarzeń drogowych oraz
przy zabezpieczeniu imprez na drogach;
kontrola stanu technicznego pojazdów silnikowych;
wykonywanie czynności na miejscu wypadków drogowych;
kontrola przewozu towarów niebezpiecznych;
9
 kontrola zapisów urządzeń samoczynnie rejestrujących prędkość jazdy,
czas jazdy i postoju (tachografów).
Czynności na miejscu zdarzenia drogowego mogą wykonywać również policjanci
grupy dochodzeniowo-śledczej, a w przypadku zdarzenia, w którym nie ma osoby
zabitej lub rannej, w uzasadnionych okolicznościach na polecenie dyżurnego
jednostki Policji, również inni policjanci.
Uprawnienia do kierowania kontrolowanym pojazdem
Policjant może kierować kontrolowanym pojazdem w zakresie posiadanego
uprawnienia do kierowania pojazdami, jeżeli jest to niezbędne dla:
dokonania sprawdzenia stanu technicznego pojazdu, a w szczególności
skuteczności działania hamulców albo sprawdzenia masy lub nacisku
osi pojazdu;
sprowadzenia pojazdu w miejsce, w którym nie utrudnia on ruchu
ani nie zagraża jego bezpieczeństwu, jeżeli pojazd został zatrzymany
do kontroli w następujących okolicznościach:
w wyniku prowadzonych działań pościgowych;
jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż może on zagrażać
bezpieczeństwu ruchu drogowego ze względu na swój stan
techniczny lub zachowanie się kierującego.
Pojazd oznakowany tablicami dyplomatycznymi
Policjant ma prawo zatrzymać do kontroli każdy pojazd  również wtedy, gdy jest
on oznakowany tablicami dyplomatycznymi. Każda interwencja podejmowana
wobec osób korzystających z immunitetów lub przywilejów musi być
przeprowadzana taktownie, ale stanowczo, z pełnym poszanowaniem
przysługujących tym osobom praw. Procedury dotyczące tego typu interwencji
określone są w Wytycznych Nr 1 Komendanta Głównego Policji z dnia 3 stycznia
10
2006 roku w sprawie postępowania policjantów wobec uczestników ruchu
drogowego korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych
lub konsularnych oraz korzystających z immunitetów krajowych.
Jeżeli policjant ma uzasadnione podejrzenie popełnienia wykroczenia
przez kierującego pojazdem wyposażonym w dyplomatyczne tablice
rejestracyjne powinien zatrzymać pojazd i przeprowadzić kontrolę wymaganych
dokumentów pojazdu oraz dokumentów osoby kierującej. Jednakże policjant
nie jest uprawniony do nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego,
skierowania sprawy do sądu, jak również wpisania tej osoby do ewidencji
kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, jeżeli kierujący pojazdem
jest osobą korzystającą z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub
konsularnych. W takim przypadku funkcjonariusz poprzestaje na zwróceniu
uwagi oraz sporządzeniu kary informacyjnej.
Przywileje i immunitety zakrajowe
W stosunku do osób korzystających z przywilejów i immunitetów zakrajowych
niedopuszczalne jest ponadto:
sprawdzanie stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów,
masy lub nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze;
zatrzymanie dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania
pojazdem lub jego używania.
Jeżeli policjant ma uzasadnione podejrzenie, że kierujący pojazdem korzystający
z immunitetu zakrajowego znajduje się w stanie nietrzez
wości lub w stanie
po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu (np. wyczuwalna
woń alkoholu z ust, trudności z zachowaniem równowagi po wyjściu z pojazdu,
bełkotliwa mowa), musi stosować się do następujących reguł:
1. nie może zażądać poddania się przez kierującego badaniu w celu
ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego
podobnie do alkoholu;
2. jest natomiast obowiązany zaproponować kierującemu
poddanie się takiemu badaniu;
11
3. w razie odmowy poddania się badaniu lub w przypadku pozytywnego
wyniku badania policjant uniemożliwia dalsze kierowanie pojazdem.
Jednocześnie w takiej sytuacji powinno nastąpić nawiązanie kontaktu
z właściwym przedstawicielstwem dyplomatycznym lub konsularnym,
ewentualnie przekazanie pojazdu innej osobie wskazanej przez kontrolowanego.
Uniemożliwienie dalszego kierowania pojazdem może nastąpić
w szczególności przez:
zwrócenie się do kontrolowanego o powstrzymanie się od kierowania
pojazdem;
zaproponowanie przekazania do depozytu kluczyków pojazdu,
a w przypadku odmowy oraz gdy osoba kontrolowana znajduje się poza
pojazdem, uniemożliwienie jej powrotu do pojazdu przez blokowanie
dostępu do drzwi, w miarę możliwości bez naruszenia nietykalności
tej osoby;
zablokowanie kontrolowanego pojazdu przy użyciu pojazdu (pojazdów)
służbowego lub blokady na koła.
Uniemożliwienie kierowania, o którym mowa powyżej, powinno trwać do czasu
przekazania kierującego do dyspozycji szefa misji lub urzędu, lub otrzymania
innych, wyraz
nych dyspozycji przekazanych przez dyżurnego Ministerstwa
Spraw Zagranicznych dyżurnemu komendy wojewódzkiej (Stołecznej) Policji.
Uwaga!
Do pojazdu oznaczonego tablicami dyplomatycznymi nie należy
wsiadać, nawet w celu wyjęcia kluczyków ze stacyjki.
Jeżeli w trakcie kontroli okaże się, że kierującym jest osoba
niekorzystająca z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych
lub konsularnych, a dysponent pojazdu korzysta z tych immunitetów
i przywilejów, policjant przeprowadza kontrolę i wobec kierującego
stosuje środki przewidziane prawem. W takim przypadku nie sprawdza
się stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów, masy lub
nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze.
12
Przywileje i immunitety krajowe
Jeżeli kontrolowanym pojazdem kieruje osoba korzystająca z immunitetu
krajowego, a zatrzymanie pojazdu nie było spowodowane uzasadnionym
podejrzeniem popełnienia wykroczenia, stosuje się ogólne zasady dotyczące
przeprowadzania kontroli drogowej. Jeżeli wobec osoby korzystającej
z immunitetu krajowego zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia
wykroczenia, a okoliczności nie uzasadniają skierowania do właściwego organu
wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie jej do odpowiedzialności, należy
poprzestać na zwróceniu uwagi.
Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że kierujący pojazdem będący
osobą korzystającą z immunitetu krajowego, znajduje się w stanie nietrzez
wości
lub pod wpływem środka odurzającego (np. wyczuwalna woń alkoholu z ust,
trudności z zachowaniem równowagi po wyjściu z pojazdu, bełkotliwa mowa),
policjant jest obowiązany do żądania poddania się przez tę osobę badaniu w celu
ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie
do alkoholu  które jest czynnością niecierpiącą zwłoki, podejmowaną w trybie
art. 17 ż 2 k.p.k. W razie odmowy poddania się badaniu policjant, realizując
uprawnienia wynikające z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, może:
zastosować środki przymusu bezpośredniego w celu doprowadzenia
do badania;
zatrzymać osobę ujętą na gorącym uczynku przestępstwa z uwagi
na niezbędność tej czynności dla zapewnienia prawidłowego toku
postępowania karnego.
W takiej sytuacji należy uniemożliwić osobie kierowanie pojazdem. Policjant
dokonujący czynności wobec osób korzystających z immunitetu krajowego
sporządza notatkę służbową zawierającą szczegółowy opis zdarzenia.
13
Obowiązki policjanta zatrzymującego pojazd do kontroli
Jak wynika z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego obowiązkiem
policjanta, który zatrzymał pojazd do kontroli jest podanie kierującemu swojego
stopnia imienia i nazwiska oraz przyczyny zatrzymania, ponadto policjant
umundurowany okazuje legitymację służbową na żądanie kontrolowanego
uczestnika ruchu, a nieumundurowany okazuje legitymację służbową bez
wezwania.
Legitymację służbową okazuje się w sposób umożliwiający
kontrolowanemu uczestnikowi ruchu odczytanie i zanotowanie danych
pozwalających na identyfikację policjanta, w szczególności dotyczących jego
stopnia, imienia i nazwiska oraz nazwy organu, który wydał ten dokument.
Z obowiązku tego policjant jest zwolniony w razie zatrzymania pojazdu:
w wyniku prowadzonych działań pościgowych;
co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że pochodzi
z przestępstwa;
jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że znajdują się w nim osoby,
które popełniły przestępstwo.
Policjant, pełniąc służbę na drodze  zgodnie z ż 15 Zarządzenia 609 Komendanta
Głównego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu pełnienia służby
na drogach przez policjantów  ma obowiązek:
reagować na przestępstwa i wykroczenia, stosując prawem
przewidziane środki;
wykonywać czynności wstępne na miejscu zdarzenia drogowego
stosownie do posiadanych środków i możliwości oraz zgłaszać
dyżurnemu jednostki Policji potrzebę skorzystania z pomocy innych
służb;
podejmować działania zmierzające do przywrócenia zakłóconej
płynności ruchu;
14
 w uzasadnionych przypadkach udzielić niezbędnej pomocy uczestnikom
ruchu, a o podjętych działaniach powiadomić dyżurnego jednostki
Policji;
w miarę możliwości okazać, na żądanie osoby kontrolowanej, nagranie
lub wynik pomiaru;
utrzymywać stałą łączność radiową lub telefoniczną z dyżurnym
jednostki organizacyjnej Policji, niezwłocznie meldować o objęciu
służby na trasie lub posterunku, a także o istotnych wydarzeniach
zaistniałych podczas pełnienia służby;
zbierać i zgłaszać przełożonemu uwagi i propozycje w zakresie
niezbędnych przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia, poprawy
bezpieczeństwa i porządku ruchu, w tym dotyczących infrastruktury
drogowej;
posiadać przy sobie potwierdzoną kopię świadectwa legalizacji
przyrządów kontrolno-pomiarowych, używanych w służbie i okazać ją
na prośbę osoby kontrolowanej;
używać umundurowania z elementami odblaskowymi bez względu
na porę dnia i roku;
stosować w patrolu wieloosobowym jednolite umundurowanie.
Uwaga!
Na hasło  policjant wzywa pomocy policjant w uzgodnieniu
z dyżurnym udaje się do miejsca zagrożenia. Hasło  policjant wzywa
pomocy" może być użyte tylko w sytuacji, gdy zagrożone jest życie
lub zdrowie policjanta.
Policjant asystujący przy czynnościach kontrolnych obowiązany
jest do ubezpieczania policjanta, który je wykonuje.
15
ROZDZIAA
III
Prawa i obowiązki uczestników ruchu drogowego
podawanych kontroli
Prawa osoby kontrolowanej
Kontrolowany uczestnik ruchu drogowego ma prawo do:
złożenia zażalenia do właściwego miejscowo prokuratora na sposób
przeprowadzenia czynności dokonanych przez policjanta;
odmowy przyjęcia mandatu karnego;
żądania okazania legitymacji służbowej policjanta wykonującego wobec
niego czynności;
żądania okazania nagrania lub wyniku pomiaru urządzeń kontrolno-
pomiarowych oraz do żądania okazania kopii świadectwa legalizacji
tych urządzeń;
żądania przeprowadzenia powtórnego badania urządzeniami
elektronicznymi, badania krwi lub moczu w celu ustalenia zawartości
alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu
oraz sporządzenia przez policjanta protokołu z przebiegu badania
urządzeniami elektronicznymi.
Obowiązki kontrolowanego uczestnika ruchu drogowego
Uczestnik ruchu jest obowiązany stosować się do poleceń i sygnałów oraz
wskazówek wydawanych przez kontrolującego. W przypadku podania przez
kontrolującego sygnału do zatrzymania pojazdu kierujący tym pojazdem jest
obowiązany:
zatrzymać pojazd;
16
 trzymać ręce na kierownicy i nie wysiadać z pojazdu, chyba że zażąda
tego kontrolujący;
na polecenie kontrolującego:
wyłączyć silnik pojazdu,
włączyć światła awaryjne.
Kierujący pojazdem lub pasażer pojazdu
mogą wysiadać z kontrolowanego pojazdu
wyłącznie za zezwoleniem kontrolującego.
17
ROZDZIAA
IV
Sposoby wydawania poleceń i sygnałów do zatrzymywania przez
policjanta umundurowanego i nieumundurowanego
Policjant umundurowany w warunkach dostatecznej widoczności
podaje sygnały tarczą do zatrzymywania pojazdów lub ręką,
a w warunkach niedostatecznej widoczności  latarką ze światłem
czerwonym albo tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem
odblaskowym lub światłem czerwonym.
Policjant nieumundurowany jest uprawniony do zatrzymania
kierującego pojazdem wyłącznie na obszarze zabudowanym.
W warunkach dostatecznej widoczności policjant nieumundurowany
podaje sygnały tarczą do zatrzymywania pojazdów, a w warunkach
niedostatecznej widoczności  latarką ze światłem czerwonym albo
tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym
lub światłem czerwonym.
18
 Policjant jadący pojazdem samochodowym może podawać
kierującemu pojazdem polecenia do określonego zachowania się
za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych.
Policjant patrolu powietrznego polecenie do zatrzymania pojazdu
podaje za pomocą urządzeń nagłaśniających lub świetlnych.
Polecenie do zatrzymania pojazdu podaje się z dostatecznej odległości w sposób
zapewniający jego dostrzeżenie przez kierującego pojazdem oraz bezpieczne
zatrzymanie w miejscu wskazanym przez policjanta. Dla zwrócenia uwagi
na podawane sygnały lub polecenia policjant może używać sygnałów
dz
więkowych. W razie niezatrzymania się pojazdu do kontroli policjant
natychmiast przekazuje dyżurnemu jednostki informacje o pojez
dzie
i znajdujących się w nim osobach oraz, w miarę możliwości, podejmuje pościg.
Przed podjęciem kontroli poza obszarem zabudowanym w okresie
od zmierzchu do świtu policjant jest obowiązany każdorazowo przekazać drogą
radiową dyżurnemu jednostki Policji informację o zamiarze kontroli, podając
numer rejestracyjny pojazdu, jego markę, miejsce kontroli i inne istotne
okoliczności, a zameldować po jej zakończeniu. Policjant nie jest jednak
zobowiązany do zawiadamiania dyżurnego w razie prowadzenia planowanych
działań kontrolno-blokadowych lub konieczności zatrzymania pojazdu w wyniku
prowadzonych działań pościgowych, o rozpoczęciu których dyżurny został
powiadomiony wcześniej.
19
Różne sposoby wydawania poleceń i sygnałów do zatrzymywania
Policjant umundurowany  wskazanie ręką
Policjant umundurowany  wskazanie tarczą
Policjant umundurowany  wskazanie latarką
Policjant nieumundurowany  wskazanie tarczą
Policjant nieumundurowany  wskazanie latarką
20
ROZDZIAA
V
Zasady wyboru miejsca do zatrzymania pojazdu oraz miejsca
ustawienia pojazdu policyjnego
Pojazd powinien być zatrzymany w miejscu, w którym działanie takie
nie zagraża bezpieczeństwu w ruchu. W celu dojazdu do miejsca kontroli,
policjant może wydać kontrolowanemu uczestnikowi ruchu polecenie jazdy
za pojazdem policyjnym.
Powyższych zasad nie stosuje się w razie konieczności zatrzymania pojazdu:
w wyniku prowadzonych działań pościgowych;
co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż może on zagrażać
bezpieczeństwu ruchu drogowego ze względu na swój stan techniczny
lub zachowanie się kierującego.
W przypadku zatrzymania pojazdu na jezdni lub poboczu, w miejscu gdzie jest to
zabronione, kierujący pojazdem policyjnym przed przystąpieniem do kontroli
włącza niebieskie światło błyskowe.
Podczas pełnienia służby w sposób statyczny pojazd policyjny powinien
być ustawiony w miejscu bezpiecznym i widocznym dla uczestników ruchu.
W warunkach niedostatecznej widoczności w radiowozie oznakowanym
powinien być włączony świetlny napis  POLICJA .
Miejsce zatrzymania pojazdu może być wyznaczone
przez ustawienie znaku B-32  Stój  kontrola drogowa .
Zatrzymanie powinno nastąpić w miejscu w tym celu
wyznaczonym, a jeżeli nie zostało ono wyznaczone  przed
znakiem. Pojazd policyjny powinien być w miarę możliwości ustawiony
za zatrzymanym pojazdem. Dalszy ruch może nastąpić za zgodą uprawnionej
osoby lub po nadaniu sygnału zezwalającego na ruch.
21
Patrol, poza obszarem zabudowanym, może zatrzymać do kontroli tylko
jeden pojazd, z wyjątkiem sytuacji gdy kierujący innym pojazdem dopuszcza się
popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Przepisu nie stosuje się podczas
wzmożonych działań realizowanych na podstawie odrębnego planu, których
głównym celem jest skontrolowanie maksymalnej liczby kierujących pojazdami.
22
ROZDZIAA
VI
Zasady i sposoby zachowania w trakcie przeprowadzania
kontroli pojazdu
Zasady i sposoby podchodzenia do zatrzymanego pojazdu
1) Jeżeli tylko jest to możliwe, do zatrzymanego pojazdu należy podchodzić
od tyłu. Jeżeli pojazd zatrzymany jest w miejscu bezpiecznym (parking,
zatoka) policjant podchodzi od strony lewej (od strony kierowcy), natomiast
w przypadku zatrzymania pojazdu na jezdni, o ile jest to możliwe, od strony
prawej (od strony pasażera).
2) Do pojazdu policyjnego uczestnik ruchu może być wpuszczony tylko w razie
konieczności:
udzielenia pomocy choremu lub rannemu;
doprowadzania do jednostki Policji, izby wytrzez
wień lub placówki służby
zdrowia;
poddania badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie lub
środka działającego podobnie do alkoholu, jeżeli wykonanie tej czynności
w innych warunkach byłoby niemożliwe lub mogłoby zakłócić porządek;
okazania przebiegu zarejestrowanego wykroczenia;
przeprowadzenia czynności procesowych.
Zasady zachowania bezpieczeństwa
1) Przed przystąpieniem do kontroli kierującego oraz sprawdzenia dokumentów,
ładunku lub stanu technicznego pojazdu policjant powinien wydać polecenia:
unieruchomienia silnika pojazdu;
wyjęcia kluczyków ze stacyjki;
23
 natomiast w przypadku przeprowadzania kontroli na jezdni lub poboczu 
włączenia świateł awaryjnych o każdej porze doby, a jeżeli pojazd nie jest
w nie wyposażony  włączenia świateł pozycyjnych w okresie
zmniejszonej przejrzystości powietrza.
2) Policjant może na prośbę pasażerów pojazdu zezwolić na jego opuszczenie,
jeżeli ma pewność, że przebieg kontroli nie zostanie zakłócony.
3) Patrol poza obszarem zabudowanym może zatrzymać do kontroli tylko jeden
pojazd z wyjątkiem sytuacji, gdy kierujący innym pojazdem dopuszcza się
popełnienia przestępstwa lub wykroczenia oraz podczas wzmożonych działań
realizowanych na podstawie odrębnego planu, których głównym celem jest
skontrolowanie maksymalnej liczby kierujących pojazdami.
4) W czasie kontroli pojazdu i osób policjant powinien zachowywać szczególne
środki ostrożności, a zwłaszcza:
obserwować osoby znajdujące się w pojez
dzie, a w uzasadnionych
przypadkach wylegitymować je;
nie dopuścić, by kierujący pojazdem jednośladowym znalazł się z drugiej
strony tego pojazdu.
5) Policjant niewykonujący czynności kontrolnych obowiązany jest
do ubezpieczania policjanta wykonującego te czynności. Fakt ten
policjant odnotowuje w notatniku służbowym.
6) W razie zatrzymania pojazdu:
w wyniku prowadzonych działań pościgowych;
co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że pochodzi
z przestępstwa;
co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że znajdują się w nim
osoby, które popełniły przestępstwo,
policjant nakazuje kierującemu pojazdem lub pasażerowi pojazdu
opuścić pojazd, stanąć w rozkroku i oprzeć ręce na dachu (boku) pojazdu
lub położyć się w obrębie pasa drogowego twarzą do ziemi.
24
ROZDZIAA
VII
Dokumentowanie kontroli uczestnika ruchu drogowego
Zapis w notatniku służbowym
Wpis w notatniku służbowym powinien być krótki, rzeczowy, powinien zawierać
dane niezbędne do opracowania innej dokumentacji. Policjant w notatniku
służbowym dokonuje wpisów dotyczących przeprowadzonych kontroli oraz
wykonanych przez niego czynności, a w szczególności:
czasu przyjęcia zgłoszenia, miejsca oraz czasu rozpoczęcia i zakończenia
poszczególnych czynności;
danych osobowych kierującego pojazdem, a w uzasadnionych
przypadkach innego uczestnika ruchu;
marki i numeru rejestracyjnego pojazdu;
sposobu zakończenia prowadzonej kontroli drogowej, w tym:
zastosowanego środka (np. pouczenie, mandat karny, z podaniem
kwoty, serii i jego numeru, wniosek o ukaranie do sądu rejonowego)
i kwalifikacji prawnej czynu;
zatrzymania dokumentu, z podaniem rodzaju, serii i numeru
zatrzymanego dokumentu, numeru pokwitowania;
informacji dotyczących badania w celu stwierdzenia obecności
w organizmie alkoholu lub podobnie działającego środka z podaniem:
wyniku badania,
numeru protokołu,
ewentualnie numeru ampułki;
poinformowania osoby, wobec której podjęto czynność o prawie
do złożenia zażalenia na sposób przeprowadzenia czynności
do właściwego miejscowo prokuratora.
25
W przypadku dokumentowania czynności wykonywanych na miejscu wypadku
lub kolizji drogowej należy w notatniku uwzględnić ponadto:
czas, miejsce i okoliczności zdarzenia;
informacje o podmiotach ubezpieczeniowych, w tym o numerze polisy;
dane świadków;
informacje o sprzędzeniu dokumentacji zdarzenia (szkice, protokoły,
notatki urzędowe, itp.).
Przykład
26
Mandat karny
27
Karta rejestracyjna PRD-5/1
28
ISTOTNE AKTY PRAWNE
1. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (t.j. Dz. U. 2007.43.277
z póz
n. zm.)
2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku prawo o ruchu drogowym
(t.j. Dz. U. 2005.108.908 z póz
n. zm.)
3. Ustawa z dnia 26 paz
dziernika 1982 r. o wychowaniu w trzez
wości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. 2007. 70.473).
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym
(Dz. U. 2010.123.840)
5. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 31 lipca 2002r. w sprawie znaków i sygnałów
drogowych (Dz. U. 2002.170.1393 z póz
n. zm.)
6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego
(Dz. U. 2008.132.841 z póz
n. zm.)
7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 20 grudnia 2002 roku w sprawie postępowania z kierowcami
naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. 2002.236.1998
z póz
n. zm.)
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r.
w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość
alkoholu w organizmie (Dz. U 1983.25.117)
9. Zarządzenie Nr 609 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 czerwca
2007 r. w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach przez policjantów
(Dz. Urz. KGP. 2007.13.100 z póz
n. zm.)
29
10. Zarządzenie Nr 496 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r.
w sprawie badań na zawartość w organizmie alkoholu lub środka
działającego podobnie do alkoholu ( Dz. Urz. KGP 2004.9.40 z póz
n. zm.)
11. Wytyczne Nr 1 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 kwietnia 2005 roku
w sprawie ochrony bezpieczeństwa osobistego policjantów oraz osób
postronnych podczas zatrzymywania osób poruszających się pojazdami
(Dz. Urz. KGP. 2005.10.68)
12. Wytyczne Nr 1 Komendanta Głównego Policji z dnia 3 stycznia 2006 roku
w sprawie postępowania policjantów wobec uczestników ruchu
drogowego korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych
lub konsularnych oraz korzystających z immunitetów krajowych
(Dz. U. 2006.4.17)
30