Kronika-Wincentego Kadłubka
O Autorze:
Mistrz Wincenty Kadłubek-Należał do rodu rycerskiego. Matka Benigna ojciec Bogusław. Urodzil się w Sandomierzu około 1160 roku, chodź ze względu na opisaną w Kronice rozmowe arcybiskupa Jana z biskupem Mateuszem trzeba by tę datę cofnąć przynajmniej 6 lat. Studiował w Bolonii w Paryżu., pochodzilprawdopodobnie z rodu Łabędziow. Przez 10 lat był biskupem krakowskim, uczestniczył więc w wystawianiu dokumentów. Kadłubek przerwał pisanie kroniki w roku 1202 powód nie jest znany, istnieją tylko przypuszczenia.1217 roku zgłosil rezygnacje z biskupstwa a nastepnie przeniósł się do Jędrzejowa gdzie został pochowany. zmarł w wieku 63 lat.

Mistrz- był to tytuł naukowy który uzyskiwało się po ukończeniu studiów
Kadłubek istnieje kilka tez dotyczących tego przydomku
1 ojciec Wincentego nosił to imię
2 ojciec Wincentego nosil inne imię i przydano mu przezwisko Kadłub które potem przeszło na syna w formie zdrobniałej Kadłubek, albo sam Wincenty to przezwisko otrzymał
3 przydomek pochodzi od nazwy miejscowości

Treść kroniki:

Księga 1(starożytność Polska)
Cykl podań Krakowskich do kórych należą:
- Dekowie i Gallowie
- Krak i założenie państwa
- smok wawelski i założenie Krakowa
- Wanda
- Lechici i Aleksander Wielki
- Lestek I
- Gonitwy o władze i Lestek II
- Lestek III i Julia siostra Juliusza Cezara
- Pompiliusz I i bracia
- Pompiliusz II i wytrucie jego stryjów (epizod Gallowy o popiele i Pieście)

Księga 2 (dzieje Polski Piastowskiej az do upadku Zbigniewa) ustami rozprawiajacych biskupów
- Przyjęcie Chrześcijaństwa
- zatarg Bolesława Śmiałego z biskupem Krakowskim Stanisławem oraz sądnad Zbigniewem, bratem Bolesława Krzywoustego, rzekomym zdrajcą ojczyzny.
( trzymał się wątku historycznego który znał z kroniki Galla)

Księga 3
(zazębia sie z kroniką Anonimao historii wojennej Bolesława Krzywoustego jednak ciągnie się dalej po schyłek jego rządów i testament)obejmuje:
-pierwsze 30 lecie dzielnicowości
-wojne domowa z księciem saniorem Władysławem
-Rządy Bolesława Kedzierzawego
(wydarzenie rozgrywają sie za życie prowadących dialog)

Księga 4
-upadek rządów Mieszka Starego w Krakowie
- Wyniesienie Kazimierza Sprawiedliwego na tron pryncypacki
-jego panowanie
-niespokojne dziesieciolecie po śmierci Kazimierza, pośród walki o tron królewski na którym zasiadłMieszko Stary, po jego smierci tron trafił na krótko do jego suna Władysława, którego Krakowienie ściagneli z Wielkopolski

I tu kronika sie urywa


Kompozycja dzieła:

Rozgraniczenie na dwie częsci dialogową i opowiadajacą. Dialog arcybiskupa Jana z biskupem Mateuszem dzieli sie na trzy ksiagi otwierane tytułowym Incipit. Częśc opowiadającą stanowi księga czwarta. Wkronice Wincentego tak jak i u Galla nie ma zadnej daty rocznej. Siedemnastoletnie rządy Kazimierza przedstawił w sposób zwarty.(typowe gesta władcy). Śmierć Króla upamietnia epicatium( z 58 strof złożony tren na śmierć władcy). Występuje przywołanie postaci starozytnych np Kodrusa, Alkibiadesa i Diogenesa. Używa złożonych porównań: dyskusje Jana i Mateusza nad historią zostaje porównana do biesiady, gdyż obaj rozmówcy zmęczeni udaja sie na spoczynek(umierają). Rozwlekłość opowiadania przeplatanego obficie przykładami, mowami, sentencjami i historyjkami (bajkami). Mimo to zachował jedną określoną i ostro zarysowaną myśl historyczną, skupia się ona dookoła państwa nazywanego res publica (monarchia rządzona prawem stanowionym przez przyzwoitych władców, wybranych przez społeczeństwo). W jego interpretacjach jest wiele paralizmów: epizody dziejów bajennych i historycznych, dziejów dawniejszych i dziejów nowszych, początek Polaków i ch historia i wspólczesność stanowią jedną całość. Odwołuje się zarówno do filozofów jak i do ewangelii(akcenty religijne w kronice zagęszczeją sie zawsze wokół postaci biskupów)

Kadłubkowski opis idealnego władcy:

Wincenty Kadłubek otrzymał od Kazimierza Sprawiedliwego polecenie aby napisać dzieje Polski, nie wymienia jednak jego imienia jako swojego promotora. Zalecenie napisanie kroniki otrzymał prawdopodobnie jako człowiek starszy wykształcony i wypróbowany w wierności dla monarchy(ok1190r.)
Przedstawił władce jako: postać dostojna, równowaga ducha, pogoda, dowcip, cierpliwość, rozsądek, umiejętność bratania sie z ludźmi niskiego stanu, szczodrobliwość ponad miare, pracowitość, umiejętne korzystanie z rozrywek dworskich, prostota, spryt w rządzeniu ludźmi, zamiłowanie do muzyki, udział w poważnych rozmowach o teologii i filozofii, jednanie sobie miłości poddanych przez sprawiedliwe prawodawstwo, wspaniałomyślność wobec brata i bratanków( postawa panagiryzmu)
Po śmierci władcy jednak pisze swoje dzieło dalej.

Styl i Język:

Styl Anonima to zwłaszcza prozarymowana., natomiast mistrz Wincenty obrał styl poważnyi górnolotny. Proze urozmaicił wstawkami poetyckimi. Jego wypowiedź literacka wypełniona jest metaforyką(tropy) i ozdobnością retoryczną.