Jakie znasz utwory ukazujce powojenn�ą rzeczywisto�Ś PoIski?



Nie mówimy o literaturze socnealizmu, bo nie przedstawia ona rzeczywistoœci, lecz baœ�ą, iluzjê, czasem wrêcz humorystyczn�ą. Nikt nie uwierzy dziœ w szale�ąstwo traktorów, 200 % normy, mi�łoœ�Ś do kolektywu itd. tym bardziej, �że rzeczywistoœ�Ś ta nie by�ła wcale ró�żowa. Z jednej strony ulga - bo rok 1945 przyniós�ł koniec wojny i dzie�ło odbudowy, lecz zarazem... aresztowania, pnes�łuchania, stalinizm, a przy tym nêdzê powojenn�ą i zagubione wartoœci. Wystarcz�ą dwa nazwiska, by odwrócl�Ś barwy - ukaza�Ś ezer�ą powojennych czasów.

-> Marek H�łasko - Pocz�ąwszy od zbioru "Pierwszy krok w chmurach" ukazuje pesymizm polskiego �życia. Brak prawdziwych wartoœci. Brak nueszkania - miejsca na mi�łoœ�Ś (Ósmy dzie�ą tygodnia). Zreszt�ą prawdziwej mi�łoœci te�ż nie ma. Wszystko toczy siê w zafa�łszowanym krêgu pseudowarioœci. Spo�łecze�ąstwo tylko czyha, aby zniszezy�Ś to co cenne i wartoœciowe w �życiu jednostki.

-> Tadeusz Konwicki - "Mafa Apokalipsa". Jest to powieœ�Ś - zwierciad�ło PRLowskiej rzeczywistoœci. �łwiat propagandy ostro odcina siê od œwiata prawdy. Ekran telewizora to jedno - prawda io drugie. Tam hymn, sztandar, manifest i idea, tu - brak gazu, œwiat�ła i warioœci. Sztuczna i zak�łamana w�ładza wprowadzi�ła sztuczny i mylny system. Nawet dygnitane partyjni - buntuj�ą siê. Có�ż pozostaje'? Apokalipsa. Niech runie Pa�łac Kultury - relikt przesz�łoœci. Niech nast�ąpi koniec zrujnowanych wartoœci. Ma�ła Apokalipsa jest smutnym œwiadectwem polskiej rceczywistoœci lat siedemdziesi�ątych.Mówi�ąc o powojennej rzeczywistoœci jako temacie literackim, mo�żna w wynieni�Ś te�ż utwory:

* J. Andrzejewski - Popiót i diament.

* T. Konwicki - Kalendarz i klepsydra. * L. Tyimdnd - Z�ły.

* M. D�ąbrowska - Dzienniki.



Ujemny wp�ływ wojny na psychikê cz�łowieka:



-> "Rozmowy z katem" - K. Moczarskiego. Hitleryzm i wojna zupe�łnie wypaczy�ły osobowoœ�Ś Jurgena Stroopa. Gdyby nie historia, by�łby pewnie spokojnym, têpawym mieszczuchem w dalekich Niemczech. Szko�ła, system, wojna wykorzeni�ły ze�ą wszelk�ą wartoœ�Ś, nauczy�ły go mordowa�Ś, wykorzysta�ły i spotêgowa�ły jego systematycznoœ�Ś i pedanteriê. Wojna da�ła mu wysokie stanowisko w SS i w�ładzê. Wojna ukszta�łtowa�ła Jilrgena Stroopa na bezdusznego kata i mordercê.

-> Opowiadania obozowe Tadeusza Borowskiego. Ukazuj�ą cz�łowieka z�łagrowanego - czyli takiego, którego psychika przystosowa�ła siê do warunków obozowych. Vorarbeiter Tadek jest "znieczulony" na œmier�Ś wspóhowarzyszy, myœli o tym jak siê dostosowa�Ś, jak przetrwa�Ś. Nie tylko w obozie - równie�ż w powsta�ączej Warszawie, równie�ż w codziennoœci wojennej, ludzie musieli obojêtnie�Ś na œmier�Ś, bo nastêpowa�ła ci�ągle.

->"Medaliony" Z. Na�łkowskiej. To wypaczony obraz psychiki lekarza Spannera, który w nomalnych wanmkach nie by�łby chyha zdolny do podobnych potwornoœci. To "inna" psychika "dobroczy�ący" z opowiadania pt. "Przy torze kolejomym". Wojna powoduje, �że ten cz�łowiek, by pomóc - zabija bez poczucia zbrodni. "Dno" - udowadnia, �że w straszliwym g�łodzie cz�łowiek zdolny jest do ludo�żerstwa. Czy ma jeszcze psychikê ez�łowieka?

-> Poezja i dramat T. Ró�żewicza. Poeta twierdzi, �że wojna, jeœli nie unicestwi�ła, to pozamienia�ła wszystkie wartoœci. Ten, który prze�ży�ł wojnê mo�że najwy�żej przyj�ą�Ś postawê horyzontaln�ą jak bohater Kartoteki. "Krzyczafem w nocy" - brzmi jeden z tytu�łów wierszy Ró�żewicza. "Mam 24 lata. Ocala�łem prowadzony na rzeŸ" - tak zaczyna siê wiersz Ocalony. Ocalony to nie znaczy normalny. To cz�łowiek, którego psychika zosta�ła wypaczona przez wojnê. Nigdy nie bêdzie ju�ż sob�ą.



Rejestr powy�ższy nie jest pe�łny, lecz jest reprezentatywny. Wojna wypacza osobowoœ�Ś kata, ofiary i ka�żdego, kto stoi obok. Literatura udowadnia to i jest przestrog�ą.