Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekt centralki powstał dzięki
listom Czytelników, którzy
dopominają się o prezentowanie na
Centralka
łamach EdW różnorodnych
urządzeń alarmowych.
2109
Oczywiście mało zaawansowany
alarmowa
hobbysta nie jest w stanie
zbudować urządzeń, które
stanowiłyby konkurencję dla
najlepszych wyrobów
profesjonalnych, ale
z powodzeniem może wykonać
prostsze zabezpieczenia swojego
domu, samochodu czy garażu.
Opisywane dalej rozwiązanie
pokazuje, jak w prosty sposób
można zabezpieczyć obiekt.
Urządzenie zostało opracowane
i przetestowane w laboratorium
AVT.
Przed zapoznaniem się z opisem cen- silania rezerwowego z akumulatora lub wieni pasywnej (i nie tylko), i to przy wy-
tralki należy zaznajomić się z treścią ar- baterii. Znikomy pobór prądu w stanie korzystaniu linii dwużyłowej, a nie jak
tykułu  Urządzenia alarmowe w tym czuwania pozwala zastosować w roli w klasycznych systemach trzy-, cztero-
numerze EdW, gdzie przedstawiono baterii rezerwowej nawet popularne pa- czy sześciożyłowej.
ogólne wymagania, założenia i sposo- luszki R6. Elementem wykonawczym wyjścia
by realizacji systemów alarmowych. Centralka przeznaczona jest do pros- głównego jest tranzystor mocy MOS-
Przedstawione w artykule rozwiąza- tych systemów i ma dwie linie dozoro- FET. Umożliwia to bezpośrednie dołą-
nie jest przykładem, jak z kilku popular- we: natychmiastową L1 i zwłoczną L2. czenie wszelkich sygnalizatorów (syren)
nych elementów można zbudować funk- W stanie czuwania obwód każdej linii o napięciu pracy 12V lub zewnętrznego
cjonalną centralkę alarmową spełniającą jest zamknięty, przez linię płynie niewiel- przekaz
nika.
znaczną ilość pożytecznych funkcji. ki prąd, rzędu ułamka miliampera. Prze- Dodatkowo centralka ma trzy wyjścia
Schemat blokowy urządzenia poka- rwanie którejkolwiek linii dozorowej, na pomocnicze, sygnalizujące stan alarmu,
zany jest na rysunku 1. czas 0,3 sekundy lub więcej, wywoła stan prealarmu (naruszenie linii zwłocz-
System może być zasilany z zasila- alarm. nej) oraz stan opóz
nienia przy włącza-
cza sieciowego o napięciu w grani- Dodatkowo przewidziano oddzielne niu.
cach 6...16V, a ponadto, jak wszystkie wejście oznaczone PIR, które może Włączanie i wyłączanie centralki od-
urządzenia alarmowe, ma możliwość za- współpracować z czujnikiem podczer- bywa się za pośrednictwem pojedyncze-
�prosta budowa
�bardzo niski koszt
�2 linie dozorowe: zwłoczna i na-
tychmiastowa
�oddzielne wejście do współpracy
z czujką PIR
�możliwość współpracy z różny-
mi typami czujników
�znikomy pobór prądu w stanie
czuwania
�rezerwowe zasilanie
�3 wyjścia sygnalizacyjne (w tym
prealarm)
�1 wyjście dużej mocy
Rys. 1. Schemat blokowy centralki alarmowej.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/96 5
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 2. Schemat ideowy centralki alarmowej.
go styku oznaczonego na schemacie czasie użytkownik powinien wyłączyć nie pozwala by alarm został wywołany
KEY. Może to być wyłącznik ukryty system kluczem KEY. Jeśli klucz KEY przez krótkie impulsowe zakłócenia, ja-
w miejscu znanym tylko właścicielowi, nie zostanie w ciągu kilkunastu sekund kie mogłyby się indukować w długich
lub jakikolwiek klucz elektroniczny. Róż- wyłączony, uruchomi się alarm główny przewodach linii.
ne możliwości sterowania omówione są i odezwie się syrena. Jeśli naruszenie W stanie spoczynku kondensator C5
w końcowej części artykułu. linii będzie trwałe, alarm będzie ciągły. jest naładowany do pełnego napięcia za-
W wersji podstawowej działanie sys- Jeśli naruszenie było chwilowe i jedno- silającego przez rezystory R9 i R18.
temu jest następujące: razowe, to podobnie jak przy naruszeniu Jeśli na wyjściu bramki U1C pojawi
Użytkownik wychodząc z chronio- linii natychmiastowej, syrena zostanie się stan niski, wtedy kondensator C5 zo-
nych pomieszczeń, włącza alarm zwie- po kilku minutach wyłączona i układ po- stanie rozładowany przez diodę D7.
rając klucz KEY, umieszczony wewnątrz wróci do stanu czuwania. Stan niski na wejściu bramki U1D wywo-
obszaru chronionego. Po włączeniu klu- ła stan wysoki na jej wyjściu. Spowoduje
Analiza układu
cza ma kilkadziesiąt sekund na wyjście - to otwarcie głównego tranzystora wyko-
alarm nie zostaje włączony do stanu Schemat ideowy urządzenia pokaza- nawczego T3.
czuwania natychmiast, tylko po określo- ny jest na rysunku 2. Sercem centralki Głównym elementem wykonawczym
nym czasie. Ten stan opóz
nienia jest jest popularny i tani układ scalony jest tranzystor mocy MOSFET typu
sygnalizowany świeceniem zielonej dio- CMOS o oznaczeniu 40106, zawierają- BUZ10...11. Dzięki małej rezystancji
dy D12. cy sześć inwerterów z histerezą (prze- w stanie włączenia, nawet przy prądzie
Po czasie opóz
nienia  na wyjście rzutnik Schmitta). obciążenia rzędu kilku amperów nie wy-
centralka przechodzi do stanu czuwania. W stanie czuwania klucz KEY jest maga on stosowania radiatora. Zamiast
Gaśnie zielona dioda LED i centralka zwarty i wszystkie układy centralki są tranzystora polowego można także za-
pobiera w spoczynku znikomy prąd rzę- zasilane. stosować bez jakichkolwiek przeróbek,
du 0,5mA. Pozwala to na długotrwałą Analizę układu można zacząć od na- zwykły tranzystor bipolarny, byle tylko
pracę nawet przy zastosowaniu niewiel- tychmiastowej linii dozorowej L1. miał on wystarczające wzmocnienie.
kich baterii zasilających. W stanie czuwania przez linię płynie W przypadku zastosowania tranzystora
Jeśli w stanie czuwania naruszona prąd o wartości określonej rezystancją bipolarnego (np. typu Darlington), należy
(przerwana) będzie choć na chwilę linia R1 (około 0,3mA). Na zaciskach linii na- zastosować rezystor R13 o wartości
natychmiastowa L1, natychmiast zosta- pięcie jest praktycznie równe zeru. To odpowiedniej do pełnego wysterowania
nie włączona syrena alarmowa. Jeśli na- niskie napięcie podane na wejście bram- dołączonej syreny alarmowej. Gdy uży-
ruszenie będzie trwałe, syrena będzie ki U1C wywołuje stan wysoki na wyjściu wany jest MOSFET, rezystor R13 należy
włączona bez przerwy. Jeśli natomiast tejże bramki. zastąpić zworą.
naruszenie było chwilowe i jednorazowe, Gdy linia L1 zostanie naruszona Alarm trwać będzie przez cały czas
syrena zostanie po kilku minutach wyłą- (przerwana), napięcie na jej zaciskach naruszenia linii L1, a potem jeszcze
czona i układ powróci do stanu czuwania. wzrośnie do pełnego napięcia zasilają- przez czas ładowania kondensatora C5
Gdy w stanie czuwania zostanie na- cego. Napięcie to podane przez rezystor przez rezystor R9.
ruszona linia zwłoczna L2, zostanie włą- R3 na wejście bramki U1C, zmieni stan Kondensator C5 wraz z rezystorem
czona żółta dioda ostrzegawcza (i ewen- jej wyjścia na niski. Rezystor R3 wraz R9 określają więc czas alarmu główne-
tualnie brzęczyk prealarmu). W tym z kondensatorem C1 tworzą filtr, który go.
6 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Jeśli natomiast podczas stanu czuwa- W trakcie opracowywania systemu, najlepiej nowoczesne żelowe. Ale i sta-
nia choćby na chwilę zostanie naruszo- centralkę uzupełniono o obwody ry, zużyty akumulator od samochodu,
na linia zwłoczna L2, wtedy narastające z tranzystorami T4, T5, U2. Obwody te w systemie alarmowym jeszcze przez
napięcie na wejściu bramki U1A spowo- umożliwiają włączenie czujnika podczer- kilka lat spełni swoje zadanie. Jeśli nato-
duje zapamiętanie tego faktu w za- wieni pasywnej (PIR) za pomocą tylko miast zastosowane zostałyby akumula-
trzasku składającym się z elementów dwóch przewodów. tory kadmowo-niklowe, wtedy należy li-
U1A, R7, U1B, D4. Nawet gdy narusze- Rezystor R6 jest czujnikiem prądu czyć się z wystąpieniem tzw. efektu pa-
nie linii L2 było krótkie, na wyjściu bram- płynącego przez czujkę. Jeśli czujka wy- mięciowego i rzeczywista pojemność
ki U1A pojawi się trwały stan niski. Wte- kryje intruza (lub zostanie odcięta), tran- stale podładowywanego akumulatora
dy kondensator C4, który dotychczas był zystor T4 zostanie zatkany, a zacznie może się okazać dużo mniejsza niż jego
w pełni naładowany, zacznie się rozła- przewodzić tranzystor T5, który rozładu- pojemność nominalna.
dowywać przez rezystor R8. W tym je C5 i włączy alarm główny. Stabiliza- Należy jeszcze zwrócić uwagę na
czasie na wyjściu bramki U1B będzie się torek scalony U2 pełni rolę zabezpiecze- dwa bezpieczniki zaznaczone na rysun-
utrzymywał stan wysoki. Dzięki rezysto- nia przeciwzwarciowego, zapobiegając ku 2 w obwodach zasilania. W zasa-
rowi R12 spowoduje on otwarcie tran- natychmiastowemu rozładowaniu aku- dzie instalacja alarmowa powinna być
zystora T2, sygnalizującego prealarm, mulatora w przypadku zwarcia przewo- tak zaprojektowana i wykonana, żeby
czyli naruszenie linii zwłocznej przed po- dów czujki PIR. ewentualny włamywacz czy sabotażysta
wstaniem alarmu głównego. Do wyjścia W trakcie testów centralki okazało nie mógł spowodować zwarcia i rozła-
prealarmu oznaczonego Y można pod- się też, że niektóre czujki po podaniu na- dowania akumulatora. Ale wszystkiego
łączyć żółtą diodę ostrzegawczą lub nie- pięcia zasilającego, przez kilkanaście nie da się przewidzieć i zawsze istnieje
wielki brzęczyk przypominający o ko- sekund lub jeszcze dłużej, znajdują się jakieś ryzyko zwarcia czy awarii układu.
nieczności wyłączenia alarmu. w stanie nieustalonym (przejściowym) Tymczasem akumulatory ołowiowe mają
Gdy po pewnym czasie napięcie na i sygnalizują wtedy obecność intruza, prąd zwarcia nawet rzędu kilkuset am-
kondensatorze C4 opadnie poniżej pro- niezależnie od rzeczywistego stanu perów. A
atwo w takiej sytuacji o po-
gu przełączania bramki U1E, na wyjściu obiektu. Dlatego też konieczne okazało wstanie pożaru. Dlatego w obwodach
tej bramki (nóżka 10) pojawi się stan wy- się zastosowanie rezystora R18. zasilania koniecznie należy stosować
soki, który podany przez diodę D8 na W prostszych zastosowaniach ob- bezpieczniki. Oprócz tego obwody zasi-
wejście bramki U1C, wywoła alarm głów- wody z tranzystorami T4, T5 i układem lania czujek powinny być zabezpieczone
ny. U2 nie będą wykorzystywane, i zestaw oddzielnie - w układzie służy temu sta-
Elementy R8 i C4 określają więc AVT-2109 nie zawiera tych elementów. bilizator U2.
czas zwłoki linii L2, czyli tak zwany czas Dokładniejsze wskazówki odnośnie wy- Warto pamiętać, że układ centralki
na wejście. korzystania tych obwodów zostaną po- jest optymalizowany pod kątem poboru
Wywołanie alarmu głównego, dzięki dane w dalszej części artykułu. prądu - w stanie spoczynku centralka
obecności diody D6, spowoduje przy- Obwody zasilania i automatycznego pobiera tylko tyle prądu, ile płynie przez
wrócenie pierwotnego stanu przerzutni- przełączania z
ródła zasilania zostały wy- linie dozorowe. W niektórych przypad-
ka pamiętającego składającego się konane w najprostszy sposób z uży- kach, jeśli nie będą stosowane czujki
z elementów U1A, R7, U1B, D4, oczy- ciem diod D9, D10. Zawsze prąd jest po- podczerwieni pasywnej czy ultradz
wię-
wiście o ile linia L2, najpóz
niej do koń- bierany ze z
ródła, które ma wyższe na- kowe, i gdyby urządzenie miało być za-
ca alarmu głównego, znowu zostanie za- pięcie. Z tego względu użyty zasilacz silane tylko z baterii, można jeszcze
mknięta. Pojawienie się stanu wysokie- sieciowy musi mieć napięcie wyższe, niż bardziej zmniejszyć pobór prądu, zwięk-
go na wyjściu bramki U1A spowoduje napięcie baterii rezerwowej. Optymalny szając R1 i R2, nawet do 220kW. Wtedy
natychmiastowe naładowanie konden- zakres napięcia tego zasilacza wynosi pobór prądu w stanie czuwania będzie
satora C4 przez diodę D5. 14...16V przy napięciu baterii rezerwo- wynosił 0,1...0,15mA. W stanie alarmu
Czas trwania alarmu będzie więc tak- wej równym 12V. W zasadzie napięcie syrena z przetwornikiem piezo pobie-
że zależał od tego, czy linia L2 będzie zasilające mogłoby wynosić nawet 18V, rać będzie około 100...200mA prądu.
naruszona chwilowo, czy na stałe. bowiem pozwala na to układ scalony U1. W tej sytuacji osiem alkalicznych ogniw
Ważną częścią układu są obwody Jednak w zestawie przewidziano kon- R6 o pojemności około 2000mAh po-
opóz
nionego włączania centrali. Po za- densatory elektrolityczne na napięcie winno wystarczyć na przynajmniej pół
łączeniu klucza KEY, centralka nie prze- 16V. Proponowane diody Schottky ego roku pracy. Jest to szczególnie atrakcyj-
chodzi natychmiast w stan czuwania, D9, D10 mają spadek napięcia w cza- na możliwość do ochrony garaży, piwnic
tylko pozostaje w stanie w stanie nie- sie pracy poniżej 0,5V, napięcie z zasi- itp, gdzie z różnych względów nie moż-
uzbrojonym przez czas potrzebny na na- lacza sieciowego nie powinno więc prze- na zastosować zasilacza sieciowego.
ładowanie kondensatora C3 przez re- kraczać 16,5V. Przy analizie układu elektronicznego
zystor R5. Na płytce przewidziano też miejsce warto jeszcze zauważyć, że wszystkie
Gdy po włączeniu zasilania konden- na dodatkowy rezystor R17, który za- elektrolity w stanie czuwania są w peł-
sator C3 jest jeszcze nienaładowany, na pewni stałe podładowywanie akumulato- ni naładowane. Tylko pod takim warun-
wyjściu bramki U1F występuje stan wy- ra rezerwowego tak zwanym prądem kiem można w urządzeniach alarmo-
soki. Powoduje on otwarcie tranzystora konserwującym, stale utrzymując aku- wych, gdzie wymagana jest niezawodna
T1 i zaświecenie zielonej diody D12. mulator w stanie naładowania. Rezys- praca przez kilka lat, stosować popular-
Ponadto dzięki diodom D1 i D2 szybko tor R17 należy dobrać we własnym za- ne aluminiowe elektrolity. Natomiast za-
zostają naładowane kondensatory C5 kresie, w zależności od napięcia zasila- stosowanie w obwodach czasowych
i C4. Z kolei dioda D3 nie dopuszcza cza i pojemności akumulatora (prąd kondensatorów stałych (foliowych lub
do zatrzaśnięcia przerzutnika U1A, R7, konserwujący może wynosić 2...5mA na ceramicznych), wymagałoby rezystancji
U1B, D4, wymuszając stan wysoki na amperogodzinę pojemności akumulato- rzędu wielu megaomów, i nie byłoby to
wejściu bramki U1B (w tym miejscu wi- ra). rozwiązanie dobre do centralki, której
dać, dlaczego potrzebny był rezystor W roli akumulatorów rezerwowych może przyjdzie pracować kilka lat w za-
R7). należy stosować akumulatory ołowiowe, kurzonym i wilgotnym otoczeniu. Właś-
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/96 7
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
wych ARK dla wygody można zostawić
na sam koniec.
Układ zmontowany ze sprawnych ele-
mentów nie wymaga uruchomiania, od
razu powinien pracować poprawnie. Je-
dynie jeśli kondensatory elektrolityczne
pod wpływem czasu miałyby znaczną
upływność, zmontowany układ przed
sprawdzeniem należy pozostawić pod
napięciem na kilka...kilkanaście minut.
Zmontowaną płytkę można sprawdzić
w układzie z rysunku 4, sprawdzając
jej funkcje zgodnie z opisem we wstęp-
nej części artykułu. Poszczególne czasy
można dowolnie korygować, zmieniając
pojemności C3, C4 i C5.
Gotową płytkę należy jeszcze zabez-
pieczyć przed kurzem i wilgocią. Można
Rys. 4. Układ testowy.
do tego celu użyć jakiegokolwiek lakieru
izolacyjnego w spraju, a w ostatecz-
ności nawet pomalować płytkę roztwo- rony) w układzie jak na rys. 4. W przy-
rem kalafonii w spirytusie (denatura- padku, gdyby z centralką miała współ-
cie). Przy lakierowaniu płytki i elemen- pracować czujka podczerwieni pasywnej
tów należy pominąć złącza śrubowe dołączona do wejścia PIR według ry-
Rys. 3. Płytka drukowana centralki ARK, służące do mocowania przewo- sunku 5, nie należy stosować ośmiu
alarmowej. dów. akumulatorów Cd-Ni, bo ich napięcie wy-
Płytkę można umieścić w dowolnej noszące tylko 9,6V jest za małe do właś-
nie ze względu na upływność związaną obudowie, z tym że obudowa metalo- ciwej pracy czujki. Wystąpi bowiem pe-
z kurzem i wilgocią nie należy zwięk- wa, jeśli jest połączona z masą układu, wien spadek napięcia na rezystorze R6
szać rezystancji R5, R8 i R9 powyżej będzie stanowić ekran dodatkowo chro- i stabilizatorze U2, a czujki takie zwyk-
1MW. Natomiast pojemności ustalające niący przed wpływem zakłóceń zewnętr- le wymagają do pracy napięcia zasilają-
poszczególne czasy można zmieniać znych. Środkowy otwór w płytce umoż- cego powyżej 9V. W takim przypadku
w szerokich granicach, stosownie do liwia też wykorzystanie małej plastikowej należy zastosować akumulator o napię-
potrzeb. obudowy o symbolu KM-35 B lub do- ciu 12V.
wolnej większej. W modelu wykorzysta- Układ połączeń na rysunku 5 może
Montaż i uruchomienie
no gotową metalową obudowę o sym- się wydać dziwny, bo nie są wykorzysta-
Montaż układu na płytce pokazanej bolu T-11, dostępną w AVT. ne styki przekaz
nika. Nie jest to potrzeb-
na rysunku 3 nie sprawi nikomu trud- W roli rezerwowego zasilania w mo- ne, ponieważ w tym wypadku centralka
ności. Na początek należy wykonać delu pokazanym na fotografii wykorzys- monitoruje wartość prąd pobieranego
zworę pod układem scalonym U1 i zwo- tano osiem  paluszków R6. Z uwagi na przez czujkę. Czujkę należy skonfiguro-
rę zamiast rezystora R13. W wersji eks- znaczny pobór prądu w stanie alarmu, wać za pomocą jumperków zgodnie
perymentalnej pod układ scalony U1 oraz ze względu na trwałość, koniecznie z jej instrukcją obsługi tak, żeby w sta-
można dać podstawkę. Jeśli jednak ktoś muszą to być baterie alkaliczne lub aku- nie czuwania przez przekaz
nik płynął
chciałby praktycznie wykorzystać propo- mulatorki kadmowo-niklowe, a w żad- prąd, a po wykryciu intruza przekaz
nik
nowany układ, powinien raczej wlutować nym wypadku nie powinny to być najtań- powinien puszczać. Wtedy w spoczyn-
kostkę bezpośrednio w płytkę. Pod- sze baterie węglowe. ku przez czujkę płynie prąd rzędu kilku-
stawki zdają doskonale egzamin nastu miliamperów, a po pojawieniu się
Inne wskazówki
w układach eksperymentalnych oraz intruza prąd zmniejsza się do kilku mi-
przy poszukiwaniu uszkodzeń i wszel- Centralka w większości przypadków liamperów.
kich naprawach. Jednak popularne i ta- będzie współpracować z liniami dozo- Czujkę PIR (a także inne czujki o su-
nie podstawki nie gwarantują potrzebnej rowymi zawierającymi tylko styki mecha- marycznym poborze prądu poniżej
niezawodności i dlatego nie należy ich niczne (wyłączniki krańcowe i kontakt- 100mA) można także włączać w obwód
stosować w krytycznych punktach ukła-
dów, które powinny niezawodnie praco-
wać. Oczywiście na niezawodność
urządzenia składa się wiele innych
czynników, które nie są tu wspomnia-
ne, ale warto wyeliminować choć je-
den.
Montaż elementów można rozpocząć
od wlutowania kondensatorów C6 i C7.
Następnie można wlutować układ scalo-
ny U1 (kondensatory C6 i C7 zabezpie-
czą układ CMOS przed uszkodzeniem
ładunkami statycznymi). W dalszej ko-
lejności można wlutować pozostałe ele-
Rys. 5. Wykorzystanie wejścia PIR.
menty, przy czym montaż złącz śrubo-
8 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 6. Dołączenie czujki PIR do linii dozorowej. Rys. 7. Oszczędnościowe wykorzystanie wejścia PIR.
którejkolwiek linii dozorowej L1 lub L2 przewodów. Te szczegóły należy prze-
WYKAZ ELEMENTÓW
według rysunku 6. myśleć i zaplanować wyjątkowo staran-
Rozwiązania pokazane na rysunkach nie. Najlepszy system elektroniczny na
Rezystory
5 i 6 zapewniają powstanie alarmu nic się nie zda, jeśli wskutek błędnego
R1, R2, R7, R11, R12: 47kW
także w przypadku przecięcia linii dozo- montażu, czy złego prowadzenia prze-
R3, R4, R5, R8, R9: 470kW
rowej czy obwodu zasilania czujki, ale za wodów dawałby się łatwo uszkodzić czy
R6: 100W *
to pewną wadą jest ciągły pobór prądu zniszczyć.
R10, R14, R15, R16: 1kW
w stanie czuwania rzędu kilkunastu mi- Do sterowania pracą centralki, w roli
R13: zwora
liamperów. W niektórych sytuacjach, klucza KEY można zastosować dowolny
R17: dobrać według potrzeb
gdy pobór prądu jest sprawą krytyczną, pojedynczy styk. Najczęściej będzie to
można zastosować oszczędniejsze roz- mały wyłącznik dobrze ukryty w miejs- R18: 2,2kW
wiązanie. Niektóre czujki, jak na przy- cu znanym tylko właścicielowi.
R19: 1kW *
kład czujki firmy Olko można z pomocą Inną interesującą możliwością jest
R20: 47kW *
jumperków skonfigurować tak, że prze- użycie przekaz
nika bistabilnego. Pewnie
Kondensatory
kaz
nik będzie włączany w przypadku nie wszyscy Czytelnicy EdW wiedzą, co
C1, C2: 100nF
wykrycia intruza; wtedy pobór prądu to za element. Jest to przekaz
nik mający
C6, C3: 47�F/16V
przez sam układ elektroniczny (w stanie dwa stany stabilne, czyli taki, który nie
C4: 22...47�F/16V
czuwania) jest rzędu 1...2mA. Gdy linia wymaga ciągłego zasilania. Spotyka się
jest dobrze zabezpieczona przed ewen- przekaz
niki bistabilne jedno- i dwucew- C8, C5: 220�F/16V
tualnym sabotażem, można wtedy wyko- kowe. Dla naszych celów lepszy jest C7: 100nF ceramiczny
rzystać nietypowy, oszczędnościowy przekaz
nik dwucewkowy. Podanie przez
C9: 470nF *
układ pracy według rysunku 7. chwilę napięcia zasilającego na jedną
Półprzewodniki
W każdym przypadku centralkę cewkę przerzuca kotwicę w jedno poło-
D1, D2, D3, D4, D5, D6, D7, D8:
i wszystkie przewody należy zamonto- żenie, a impuls podany na drugą cewkę
1N4148
wać tak, aby były dobrze ukryte przed powoduje powrót do stanu wyjściowego.
D9, D10: dioda Schottky ego 2A
ewentualnym włamywaczem. Także sy- Możliwości wykorzystania przekaz
nika
D11: LED 5mm czerwona
rena alarmowa musi być umieszczona bistabilnego są różnorodne, jak choćby
D12: LED 5mm zielona
w miejscu uniemożliwiającym jej uszko- pokazano na rysunku 8. Do włączania
dzenie wskutek uderzenia czy wyrwania centralki w stan czuwania służy przy- D13: LED 5mm żółta
cisk S1 umieszczony w widocznym
D14, D15: 1N4001...4007
miejscu, a w celu wyłączenia alarmu
T1, T2: BC548
należy na chwilę zbliżyć magnes do kon-
T3: BUZ10...11
taktronu S2 umieszczonego w miejscu
T4, T5: BC548 *
znanym tylko właścicielowi.
U1: CMOS 40106
Jeśli naszych Czytelników zainteresu-
U2: 78L12 *
je budowa bardziej wymyślnego klucza
Różne
elektronicznego, prosimy o listy; przed-
stawimy stosowne rozwiązanie na ła- złącza śrubowe ARK2, 9 szt.
mach EdW, a być może zaproponuje- płytka drukowana wg rysunku 3
my to jako jedno z zadań w naszej
Y1: syrena 12V *
Szkole Konstruktorów.
AKU: akumulator 12V *
Piotr Górecki
* elementy oznaczone gwiazdką
nie wchodzą w skład kitu AVT-
Rys. 8. Wykorzystanie przekaz
nika
2109
bistabilnego.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/96 9