Technologia WWW, język HTML, protokół HTTP
Technologia WWW (World Wide Web) rozwija się od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Od tej pory
poczyniła ogromne postępy, zwłaszcza w zakresie form prezentowania informacji oraz możliwości dotarcia z nią
do odbiorcy. Fundamentem stron WWW jest HTML (HyperText Markup Language) - prosty język opisu
wyglądu strony, którego podstawowymi elementami są znaczniki. Są to polecenia języka HTML, interpretowane
przez specjalne oprogramowanie, tzw. przeglądarki WWW. Znaczniki języka decydują o wyglądzie oraz
zawartości strony. Współczesne strony WWW wykorzystują, oprócz tradycyjnych elementów, takich jak tekst i
grafika, możliwości technik multimedialnych: obrazu i dz
więku. Sprawiły to głównie: technologia Flash,
animowane GIFy oraz dz
więki w formacie MP3, a także możliwości cyfrowego zapisu obrazu. Flash jest
technologią służącą do tworzenia i wyświetlania grafiki oraz prezentacji multimedialnych, zapewniającą łatwe
ich umieszczanie na stronie WWW. Format MP3 umożliwia około jedenastokrotne zmniejszenie (w porównaniu
z zapisem na płycie kompaktowej) objętości pliku muzycznego bez słyszalnego pogorszenia jakości dz
więku.
Podobnie formaty graficzne GIF i JPEG, dzięki wykorzystaniu zaawansowanych algorytmów kompresji obrazu,
umożliwiają kilkakrotne zredukowanie wielkości pliku bez pogorszenia jakości obrazka. Wielkość i format
plików graficznych w znacznym stopniu wpływają na szybkość ładowania się strony. Strony WWW nie
wymagają grafiki o bardzo wysokiej jakości. Plik zawierający obrazek o dużej rozdzielczości może ładować się
kilka razy dłużej, a po załadowaniu nie zauważymy różnicy między nim a obrazem o niższej rozdzielczości.
Niektóre programy do obróbki grafiki umożliwiają  odchudzenie" pliku (czasami rozmiar pliku zmniejsza się
kilkakrotnie) bez wyraz
nego spadku jego jakości. Jednakże przesada nie jest wskazana - można zmniejszać
rozmiar pliku do pewnej granicy tak, aby nie nastąpiła widoczna zmiana jakości grafiki.
Umieszczenie na stronie WWW ilustracji o dużych rozmiarach może być niekorzystne dla użytkowników, którzy
nie dysponują odpowiednio szybkim łączem. Dla takich odbiorców dobrym rozwiązaniem jest stworzenie
miniatur ilustracji i zapewnienie możliwości obejrzenia dużego, oryginalnego obrazka za pomocą odsyłacza
przypisanego do jego miniatury. Miniatury obrazków można przygotować za pomocą specjalnego
oprogramowania, np. IrfanView. Dzięki tym wszystkim możliwościom strony WWW są ciekawsze i
barwniejsze, choć duża liczba obiektów multimedialnych na stronie nie pozostaje bez wpływu na szybkość jej
ładowania. Forma przekazu i technologie, które będą zastosowane do tworzenia strony WWW, zależą w dużej
mierze od charakteru i treści strony. Strony WWW umieszcza się na serwerach WWW. Serwer WWW to
specjalne oprogramowanie, uruchamiane zazwyczaj na wydzielonym do tego celu komputerze, umożliwiające
udostępnianie stron WWW użytkownikom sieci Internet lub sieci lokalnej. Internauta może odczytywać pliki
stron dzięki specjalnemu oprogramowaniu - przeglądarce WWW, która interpretuje kod języka HTML. Aby
serwer WWW i przeglądarka mogły nawiązać połączenie, muszą się posługiwać tym samym  językiem", który
w terminologii transmisji danych nazwano protokołem. Jednym z najpopularniejszych zestawów protokołów
sieciowych jest TCP/IP. Do przesyłania plików wchodzących w skład stron WWW został opracowany specjalny
protokół HTTP {HyperText Transfer Protocol, w polskim tłumaczeniu: protokół przesyłania hipertekstu). HTTP
jest protokołem wyższego poziomu, realizowanym na bazie TCP/IP.
Adresy w sieci Internet
Bez znajomości adresu nie dotrzemy w sieci Internet do określonego dokumentu. Adres jednoznacznie
identyfikuje dokument w sieci i składa się z kilku części: przedrostka określającego rodzaj protokołu (np. http://),
adresu serwera i nazwy pliku, do którego chcemy dotrzeć. Adres w postaci: łittp://www.serwer.com.pl/strona.html
prowadzi do pliku strona.html, umieszczonego na serwerze www.serwer.com.pl. a http:// jest identyfikatorem
wcześniej wspomnianego protokołu HTTP. Adres serwera stron WWW składa się najczęściej z identyfikatora
usługi (www) i nazwy domenowej (senver.com.pl), a poszczególne jego części są oddzielone kropkami.
Identyfikator usługi może zostać pominięty, wtedy adres serwera będzie taki sam, jak przydzielonej nazwy
domenowej. Nazwy domen muszą być niepowtarzalne i są przydzielane firmom i organizacjom, a także osobom
prywatnym, przez specjalnie powołane instytucje, np. w Polsce NASK (Naukowo-Akademicka Sieć Komputerowa).
Pierwszy człon nazwy domeny z prawej strony stanowi nazwę domeny najwyższego poziomu (w naszym kraju
.pl). Na lewo od niego, po kropce, znajduje się kolejna część nazwy (.com) i następna (serwer).
W Stanach Zjednoczonych domeny najwyższego poziomu nie zawierają identyfikatora kraju i odpowiadają
typowi organizacji: .com (organizacje komercyjne), .edu (organizacje edukacyjne), .gov (organizacje rządowe)
itp. W pozostałych krajach domeny najwyższego rzędu identyfikują dany kraj, np. .pl - Polska, .de - Niemcy,
.jp - Japonia itd., stanowiąc tzw. domeny narodowe. W domenach narodowych domeny drugiego poziomu
(podobnie jak w USA pierwszego poziomu) mogą odpowiadać rodzajowi organizacji, np. .com.pl będzie
oznaczać polską organizację komercyjną, .edu.pl - edukacyjną itp.
Przystępując do łączenia się z daną stroną, musimy w okienku adresowym przeglądarki wpisać jej adres. Jeśli
chcemy połączyć się z serwisem WWW, wystarczy podać tylko nazwę serwera, wówczas automatycznie
zostanie załadowany najpierw plik, zawierający kod strony głównej serwisu, zazwyczaj jest to index.html. Jeśli
interesuje nas jakiś konkretny plik, to należy po nazwie serwera podać nazwę tego pliku, np.
http://www.serwer.com.pl/strona.html.
W rezultacie podania takiego adresu przeglądarka połączy się z serwerem WWW, wysyłając żądanie przesłania
plików strony, po czym pliki wchodzące w skład strony będą przesłane do komputera użytkownika. Większość
przeglądarek nie wymaga wpisywania całego adresu - można wpisać tylko nazwę serwera i pliku, a człon
http:// zostaje dodany automatycznie, ponieważ przeglądarki traktują protokół HTTP jako domyślny.
Choć użytkownicy sieci Internet posługują się łatwymi do zapamiętania adresami w postaci nazw, to w
rzeczywistości komputery komunikują się w sieci wykorzystując nie nazwy, a adresy IP {Internet Protocol).
Adres IP składa się z czterech liczb z przedziału 0-255, oddzielonych kropkami, np. 216.109.118.65. Podczas
korzystania z usług sieci Internet bardzo rzadko używamy bezpośrednio adresów IP, ponieważ jest to bardzo
niewygodne. A
atwiej zapamiętać adres serwera w postaci nazwy, np. www.yahoo.com. niż jego adres IP:
216.109.125.67. Powiązanie nazw serwerów z adresami IP jest realizowane przez serwer DNS (Domain Name
Service, w języku polskim: serwer usług rozwiązywania nazw domenowych). Serwer DNS potrafi znalez
ć
adres IP, mając podaną nazwę serwera (wyszukiwanie proste) lub znalez
ć nazwę serwera na podstawie adresu
IP (wyszukiwanie odwrotne). Kiedy wpisujemy adres, np. www.serwer.com.pl. pierwszą czynnością, jaką wykona
przeglądarka, jest wysłanie zapytania do serwera DNS, który często znajduje się w tej samej sieci co nasz
komputer. W odpowiedzi serwer DNS przesyła adres IP serwera WWW, z którym chcieliśmy się połączyć, i od
tej chwili rozpoczyna się transmisja danych.
Do najczęściej używanych przeglądarek należą: Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla oraz Opera. W
rozdziale tym najczęściej będziemy używać pakietu Netscape. Oprócz przeglądarki zawiera on także klienta
poczty i grup dyskusyjnych oraz edytor Netscape Composer.