2999072223

4

Gry fabularne są przeznaczone dla znawców

t i miłośników fantasy

Dobra literatura dla dzieci oparta jest na wzorcach ludycznych, bo dziecko z natury jest i powinno być homo ludens. Te zabawowe odniesienia realizują się przez poetykę powtórzeń - anafory, epifo-ry, refreny, regularne stopy wiersza, topiczne formuły wstępu i zakończenia baśni. Wyzwalają u dzieci związane z odbiorem lektury zachowania: klaskanki, przytupywanki, kołysanki, kołowanki... Ruch bowiem jako naturalna mowa ciała jest pierwszym i bardzo ważnym sposobem porozumiewania się człowieka z otoczeniem.

Utwory literackie dla najmłodszych odznaczają się też specyficzną intonacją i organizacją brzmieniową. Te cechy powodują, że łatwo jest do nich dobrać melodię, a wiersze „piosenkowe" są bardzo łubiane przez dzieci (w Polsce zauważyła to i realizowała jako pierwsza Maria Konopnicka w swojej znakomitej liryce).

Literatura dla dzieci posiada też większą obrazowość. Znaczy to, że podczas lektury, w akcie konkretyzacji, uruchamiają się w wyobraźni czytelnika wyraziste i nasycone emocjonalnie „wyglądy”, dające odbiorcy, a zwłaszcza wrażliwemu dziecku, dużą satysfakcję estetyczną. Te obrazy i gesty, współistniejące ze słowami użytymi w funkcji autotelicznej, tworzą rodzaj twórczości literackiej typowy i właściwy dla dzieci. Jerzy Cieślikowski, krytyk i badacz literatury dziecięcej, wyraził ten porządek w formule: słowo, obraz i gest tworzą intersemiotyczną naturę tekstów przeznaczonych dla dzieci¹. Synkretyzm ten objawia się w odbiorze. Dzieci spontanicznie reagują ruchem - tworzą koła, węże (nitki, pociągi), tzn. chodzą dookoła lub jedno za drugim, przytupując, powtarzając ludyczne formułki, zgodnie z rytmiką i melodią tekstów. Dzieci starsze, szkolne, a także osoby dorosłe zamiast udziału w „wielkiej zabawie” uruchamiają fantazmy, czyli marzenia na jawie (często inspirowane lub podbudowane lekturą).

' Por. J. Cieślikowski, Slowo-obraz-gest, op. cit.

86