3014255160

1. Wprowadzenie

Czterdziestopięcioletni model centralnie planowanej gospodarki pozostawił nieefektywną pod względem wykorzystania czynników produkcji (kapitał, praca, materiał, energia, wiedza) gospodarkę. Stan ten, lepiej lub gorzej rozpoznany i przeanalizowany, spowodowany został przyczynami:

makroekonomicznymi; decyzje planistyczne dalekie były od optymalnych w zaspokajaniu potrzeb społecznych,

mikroekonomicznymi; brak konkurencji i ducha przedsiębiorczości wobec nieistnienia wolnego rynku.

Dotyczyło również energii, wobec czego istnieją w gospodarce i w przemyśle również duże możliwości zmniejszenia zużycia energii, tzw. zasoby (rezerwy) popytowe. Nie tylko w gospodarce centralnie planowanej, ale również w gospodarce rynkowej konwencjonalny rozwój sektora energetycznego daleki jest od zapewnienia i zaspokojenia potrzeb finalnych użytkownika energii, takich jak: ciepło procesowe, napęd, oświetlenie itp. przy najmniejszych kosztach, ale również takich, które spełniają wymóg dotrzymania standardów ekologicznych.

Wobec tego:

Czy są takie metody prawne, organizacyjne i ekonomiczne, które godzą interes dwóch dotychczas przeciwstawnych stron, tj. wytwórcy i dostawcy, z interesem użytkowników energii?

Czy realizacja interesu społecznego - jakościowego i zrównoważonego kosztowo zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem energii przy czystym środowisku - jest możliwa w gospodarce rynkowej poprzez interwencjonizm państwa?

Czy możliwy jest taki mechanizm, który pozwoli zoptymalizować rozwój zdolności wytwórczych producentów i dystrybutorów energii (zasoby podażowe energii), których inwestycje charakteryzują się okresem zwrotu kapitału od 10 do 20 lat z istniejącymi rezerwami zmniejszenia zużycia energii u użytkowników energii (zasoby popytowe energii),których inwestycje charakteryzują się okresem zwrotu kapitału od kilku miesięcy do 5 (a nawet 10) lat?

Odpowiedź brzmi - tak, bo potwierdzają to nie tylko doświadczenia i rezultaty krajów Płn. Ameryki, takich jak Stany Zjednoczone i Kanada, stosujących tzw. zintegrowane planowanie w gospodarce energetycznej (Integrated Resources Planning) od kilkunastu lat. Potwierdza to również rosnące zainteresowanie bądź wprowadzanie tej idei, aczkolwiek w zmodyfikowanej formie, przez kraje europejskie (kraje skandynawskie, Niemcy).

Niniejszy poradnik stawia sobie za cel przedstawienie:

podstawowych informacji o zintegrowanym planowaniu gospodarki energetycznej, funkcjonowania lokalnego rynku energii na zasadach zintegrowanego planowania, w tym zadań i możliwości uczestników tego rynku.

2. Co to jest zintegrowane planowanie w gospodarce energetycznej (Integrated Resources Planning - IRP)

2.1. Siły sprawcze zintegrowanego planowania gospodarki energetycznej

W gospodarce rynkowej zintegrowane planowanie gospodarki energetycznej (gospodarki zasobami energii) powstało jako narzędzie łagodzące tradycyjną ułomność rynku jaką jest tzw. luka inwestycyjna między przedsięwzięciami strony podażowej i popytowej energii, która jest wynikiem różnej organizacji i nierównomiernego inwestowania po obu stronach.

Od piętnastu lat we wspomnianych krajach zintegrowane planowanie gospodarki energetycznej staje się narzędziem interwencjonizmu w gospodarkę rynkową. Impulsem do rozwinięcia takiego typu interwencjonizmu państwa przez rozwiązania pra ne i regulacyjne były: