3014255626

24 ARTYKUŁY

wą z poczynaniami, których owocem są owe „bibliograficzne postrzeżenia”, oczekiwane przez czytelników.

W ciągu 400 lat w Bibliotece Gdańskiej pracowało wielu twórczych bibliotekarzy, po których pozostały trwałe ślady. W okresie I Rzeczypospolitej obsada Biblioteki była jednoosobowa, a stanowisko bibliotekarza powierzano profesorowi Gimnazjum Akademickiego. Z grona szesnastu znanych nam z nazwiska bibliotekarzy z 1. 1596—1793⁴⁶ na czoło wysuwa się Daniel Asaricus (1550—1606), organizator i faktyczny twórca tej książnicy. On już od 1591 r. zajmował się księgozbiorem Bonifacia, sporządził pierwszy inwentarz, dokonywał przemyślanych zakupów całych kolekcji wytyczających profil gromadzenia, zatroszczył się o ekslibris⁴⁷. Znakomitymi wynikami w zakresie gromadzenia zbiorów, a także zdobywania na nie środków poprzez sprzedaż dubletów wyróżniał się Piotr Lossius (1588-1639), który na stanowisku bibliotekarza trwał 25 lat (1614-1639)⁴⁸. Samuel Schelwig (1643-1715) był bibliotekarzem w 1. 1673-1681 i zapisał się trwale jako organizator aktywnego udostępniania, wprowadzający nowe formy i metody pracy bibliotecznej uwzględniające hasła wczesnego oświecenia. On zapoczątkował spotkania naukowe w Bibliotece, co nadawało tej instytucji rangę ośrodka kultury i nauki⁴⁹. W następnym stuleciu innowacyjnością działania wyróżniał się Michał Krzysztof Hanow (1695-1773), który był bibliotekarzem w 1. 1727-1771 i dał się poznać jako pierwszy historyk drukarstwa w Prusach Królewskich, odkrywca najwcześniejszego druku pomorskiego, a także jako bibliograf gromadzący materiały do bibliografii druków gdańskich od 1538 r. On zapoczątkował alfabetyczne katalogowanie zbiorów i zajął się opisaniem zasług protobibliotekarzy opiekujących się Biblioteką Gdańską od 1655 r.⁵⁰ Wymienić też trzeba Chrystiana G. Ewerbecka (1761—1837), bibliotekarza w 1. 1790-1812 i 1814-1829, twórcę katalogu systematycznego i zwolennika szerokiego udostępniania zbiorów⁵¹.

W okresie zaboru pruskiego na uwagę zasłużył Ernst August K. Bertling (1838-1893), który zajął się opracowaniem materiałów dotyczących Gdańska i opublikował katalog rękopisów z tego zakresu oraz przygotował do wydania katalog druków odnoszących się do Gdańska, zachowany tylko w odbitce korektowej. On też odczytał tabliczki woskowe ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej ⁵². Poczynania Bertlinga kontynuował Otto Giinther (1864-1924), kierujący Biblioteką w 1. 1896-1921. Opracował on kolejne 4 tomy katalogu rękopisów, a ponadto ogłosił liczne prace dotyczące nieznanych materiałów bibliotecznych, ważnych dla dziejów Gdańska i Prus. Jego staraniem został wzniesiony

^u Z. L Pszczółkowska: Custode.s_. (por. przyp. 20), s. 58-67.

° Tbmże. s. 50-51, 58-59.

⁴⁴ Thnńe. s. 59-60.

⁴⁹    S. Schelwig: O początkach Biblioteki-. (por. przyp. 18), s. 10-17.

⁵⁰ Z. Nowak: Michała Krzysztofa Hanowa wspomnienie.- (por. przyp. 13), s. 145-151. Michał Krzysztof Hanow jako badacz dziejów drukarstwa w Prusach Królewskich. W: Rozwój i perspektywy bibhologii polskiej. Konferencja jubileuszowa z okazji 50-lccia pierwszej Katedry Bibliotekoznawstwa w Polsce. Łódź 1995.

⁵¹    Z. L. Pszczółkowska: Custodes-. (por. przyp. 20), ł 66.

⁵²    Ch. Krollmann: Altpreiusische Biographie. Bd. 1. Kónigsberg 1941 s. 53.