2964938984

425

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.

W

siebie samego i szlachty¹; O tajemnej audientii; De consistorio publico i o Audientiach u Papieża²; O spesach etc. Z powodu uwag Mińskiego o urządzeniu uroczystego wjazdu posła polskiego do Rzymu³ dodać nie zaszkodzi, że właśnie w tym roku powtórzono w Rzymie przedruk słynnej stampy Dolavelłi: FEntrata deW Ambasciata Polacca in Roma nelV anno 1633 w niesłychanie niskiej cenie za 5 fr.

Ta też jest wartość „Sposobu*, że daje zupełny obraz zewnętrzny zajęć posła polskiego w Kuryi, jego stanowiska i znaczenia, a do poznania mniej choćby ważnej strony wewnętrznego życia nie jeden szczegół dorzucić może.

Zbytecznem streszczać ciekawy opis składania przez Polskę uroczystej obedyencyi Najwyższej Głowie Kościoła. Tanie wydanie „Sposobu^ może się znaleść w rękach każdego, komu nie obojętne stosunki naszego dworu z zagranicą, zwłaszcza z Kuryą; tern więcej, że je przystojnie ozdabiają ramy wydawcy: przedmowa, dodatek i noty. W pierwszej (może tylko za obszernej) z właściwą sobie znajomością rzeczy wywodzi wydawca autorstwo Sposobu, który doszedł nas bezimiennie i czas jego powstania oznacza (wnet po śmierci Klemensa Y1II w 1605 r.). W uwagach o ceremoniach dworu rzymskiego wspomina wydawca dziennik Burcharda; lecz i z naszych czasów o cały wiek od Burcharda późniejsi magistri ceremoniarum zostawili swe dyaryusze: Paweł Alaleo i Jan Paweł Muncantius. Za uzupełnienie tylko przedmowy uważamy dodatek, w którym zamieszcza wydawca pewien dokument padewski, odnoszący się do Mińskiego... już po jego śmierci, tak, że więcej wyczerpującej biografii wojewody łęczyckiego trudno już wymagać. Trafne a liczne wreszcie, choć nie-zbyteczne objaśnienia tekstu podobnie świadczą o gruntownej u wydawcy znajomości spraw i obyczajów rzymskich. Uderza nas przecież zdziwienie p Kórz. na str. 24 (! ?); bo jeżeli za Stefana Batorego istniała — jak wiadomo — nadzwyczajna kongregacya dla spraw polskich w Rzymie, i jeżeli o takiej świadczy Cicarelli w żywocie Innocentego IX, to czemuż w 3 lata później nie mogłaby ona istnieć również tymczasowo i nadzwyczajnie w sprawie ligi tureckiej ?

I. F.

Z piśmiennictwa zagranicznego.

Rzut oka na najnowszą niemiecką literaturę 1888—1889.

W r. 1887 ukazało się w Niemczech 15.972 utworów literackich, liczba ich w roku 1888 urosła do 17.000. Teologia dostarczyła 1623 dzieł, umiejętności prawne wraz z polityką, statystyką i prawem handlowem 1490; medycyna 1108, nauki przy-

¹ Str. 23.

² Str. 13—7 i 23—25.

3

Str. 12 i 14.