3184151685

alny awans¹. Jest to proces zewnętrznego oddziaływania na rozwijającą się jednostkę, celem jej jest ukształtowanie zgodnie ze społecznie wyobrażonym jej dobrem indywidualnym oraz interesem społeczeństwa czyjego określonych struktur, których jest on członkiem. Natomiast celem tak rozumianego wychowania staje się umożliwienie jednostce lepszego funkcjonowania w poszczególnych rolach społecznych, służące indywidualnemu awansowi.

Inny teoretyk edukacji dorosłych odwołuje się do odmiennych kryteriów. Wychowanie niedo-rzuca się do życia jako coś zewnętrznego. Nie jest dobrem, które się nabywa (...) w języku filozoficznym powiemy, że nie jest to dziedzina wyznaczona przez kategorię "mieć", lecz przez kategorię "być". Wychowanie dorosłych Olga Czerniawska pojmuje jako wspomaganie jednostki w całościowym przebiegu swego stawania się. Autorka odnosi to wspomaganie do osoby już jakoś ukształtowanej, bo dorosłej. Wspomaganej "tu i teraz" w rolach, które już odgrywa lub ma odegrać wkrótce. Edukacja (...) buduje tę pomoc na jej umiejętności samokształcenia i gotowości do jego realizacji².

Zmierzając do określenia środowiska edukacyjnego człowieka dorosłego, warto przywołać tezę Stanisława Kowalskiego, że w coraz większej mierze funkcje wychowawcze przejmowane są przez coraz liczniejsze komponenty środowiska globalnego³, na które składają się trzy płaszczyzny: przyrodnicza, kulturowa i społeczna, w ich wzajemnym powiązaniu i wpływie. Autor ten uważał, podobnie jak Florian Znaniecki i inni socjologowie, że w tym globalnym środowisku najważniejszą rolę pełni płaszczyzna społeczna, czyli środowisko społeczne. Bowiem kultura jest nie tylko wytworem społecznym, ale też istotnym czynnikiem bytu społecznego. Wielkie jest znaczenie środowiska społecznego dla procesów edukacyjnych. Przy czym w przypadku ludzi dorosłych ten wpływ środowiska społecznego ulega dość znacznej modyfikacji w porównaniu z wcześniejszymi fazami rozwoju człowieka ( faza dziecięca i faza młodzieńcza). Jest to uwarunkowane skalą społecznych interakcji i rozszerzeniem zdolności wielostronnego i aktywnego percypowania bodźców zewnętrznych.

Przede wszystkim środowisko człowieka dorosłego ulega niepomiernemu rozszerzeniu, i to zarówno jego środowisko bezpośrednie, z którym obcuje "fizycznie", jak tym bardziej jego środowisko pośrednie, w relacje z którym wchodzi za pośrednictwem innych grup i osób oraz tych mediów takich jak radio, książka, gazeta, telewizja, telefon, film, dzieło sztuki, a także cały bogaty świat wyobrażeń.

Środowisko edukacyjne człowieka można więc ujmować szeroko, jako całokształt elementów

4

1

   L. Turos Andragogika Ogólna 1993, s. 22

2

   O. Czerniawska. Swoistość wychowania dorosłych. 1992 r.

3

   S. Kowalski. Socjologia wy chow ania w zaiysie. Warszawa 1974. s. 64