Zasady i metody nauczania ortografii
Cele nauczania ortografii i właściwości psychofizyczne uczniów nauczania zintegrowanego narzucają konieczność stosowania określonych zasad dydaktycznych. Najważniejsze z nich to:
1. Zasada systematyczności - wyraża się w planowaniu materiału nauczania ortografii i rytmicznym jego realizowaniu, stosowaniu systematycznej kontroli i oceny.
2. Zasada profilaktyki czyli zapobieganie błędom, polega na stałej trosce nauczyciela o poprawny zapis nowych i trudnych wyrazów, przyzwyczajaniu uczniów do zgłaszania swoich wątpliwości w pisaniu i wdrażanie ich do samokontroli własnego tekstu. Dąży się do tego, aby zapis każdego nowego wyrazu był poprawny, aby błędna forma nie utrwalała się w pamięci dziecka.
3. Zasada integracji ortografii z innymi działami nauczania wskazuje na konieczność łączenia ćwiczeń ortograficznych z innymi ćwiczeniami językowymi.
4. Zasada stopniowania trudności - -odnosi się do racjonalnego doboru i układu treści poszczególnych zagadnień ortograficznych oraz stopniowego przechodzenia od najłatwiejszych do trudniejszych form ćwiczeń w pisaniu, tj. przepisywania, pisania z pamięci i ze słuchu.
5. Zasada pogladowości wymaga właściwego doboru i celowego wykorzystania środków dydaktycznych, które pomagają w skupieniu uwagi, w zapamiętywaniu obrazu wyrazów, a także formułowaniu zasad pisowni.
6. Zasada aktywności dotyczy tworzenia takich warunków, które zapewnią wszystkim uczniom aktywny i świadomy udział w zajęciach. Polega na różnicowaniu ćwiczeń ortograficznych w zależności od poziomu opanowania pisowni przez poszczególnych uczniów oraz zainteresowaniu ich treścią i sposobem wykonania.
7. Zasada kontroli i oceny postępów uczniów stosowana jest przede wszystkim w celu likwidowania niedociągnięć i braków w opanowaniu umiejętności ortograficznych.
Aby nauczanie ortografii było skuteczne, należy nie tylko umiejętnie stosować wymienione zasady, ale również dobrać odpowiednie metody. Zależnie od przyjętych kryteriów różnie się je klasyfikuje. Jedna z propozycji to:
1. Metoda indukcji - polega na gromadzeniu nowego materiału językowego, jego obserwacji, następnie na stopniowym dochodzeniu do uogólnień w postaci reguły ortograficznej. Wszelkie uogólnienia powinny być dokonywane ostrożnie i nie za wcześnie, aby uczniowie nie doszli do błędnych wniosków. Do sformułowania reguły ortograficznej, uczniowie dochodzą bądź sami, bądź przy pomocy nauczyciela.