skanuj0030 (111)

60 Metody nauczania i wychowania

nia przez uczniów. W pierwszym przypadku głównym nośnikiem informacji jest słowo, w drugim obraz, w trzecim działalność praktyczna. Do grupy metod opartych na słowie zalicza się następujące: pogadankę, opis, opowiadanie, wykład, dyskusję, pracę z książką. Metody oglądowe to różne odmiany pokazu, obserwacji i demonstracji, zwłaszcza środków dydaktycznych. Z kolei wśród metod praktycznych najczęściej wyróżnia się metodę zajęć laboratoryjnych i zajęć praktycznych. Oczywiście podział taki jest swoistą ideałizacją teoretyczną, gdyż w praktyce szkolnej metody te wzajemnie się integrują a zwłaszcza słowne i obrazowe, tworząc choćby metody audiowizualne. Słabością tej tradycyjnej klasyfikacji metod jest to, że nie mieści ona w sobie metod, które wypracowano później, a które weszły już na stałe do repertuaru podręczników dydaktyki. Są to: metoda problemowa, nauczanie programowane, metody gier dydaktycznych.

Każda z grup metod spełnia funkcje:

—    służy zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem,

—    zapewnia utrwalenie zdobytej przez uczniów wiedzy,

—    ułatwia kontrolę i ocenę stopnia opanowania tej wiedzy.

Spotyka się różne klasyfikacje, których podstawą są m.in. aktywność uczniów, sposób organizacji tej aktywności. To ostatnie kryterium dominuje w szkołach alternatywnych.

A oto kilka przykładów ujmowania w większe grupy metod kształcenia:

1. Klasyfikacja według M. Nagajowej⁶⁶:

metody słowne    metoda zajęć    metoda

....—praktycznych    oglądowa

metoda metoda podająca poszukująca

Formy metody podającej

opis,    pogadanka    praca    wykład,    instruktaż

opowiadanie podająca    z książką    referat

“ Nagajowa M„ ABC metodyki języka polskiego. Warszawa 1990, s. 77.

2. W. Zaczyński metody odnosi do rodzajów percepcji wie-J/.y i jej kontroli⁶⁷. Wydaje się, że jest to najpełniejsza klasyfikacja metod prezentowanych w podręcznikach do dydaktyki.

^1,7 Zaczyński W„ Dydaktyka (w:) Pedagogika. Podręcznik akademicki. Praca zbiorowa. Warszawa 1974, s. 422-435.