2964939015

NAUKOWEGO X SPOŁECZNEGO. 455

wych, albowiem nauka w nich udzielana, nie oparta na podstawie religijnej dobrą byc nie może... Rzeczą zaś jest oczywistą, iż jeżeli jest obowiązkiem każdego rządu udzielać poddanym nauki stosownie do praw obowiązujących i że jeżeli prawa nasze w natu-ralnem następstwie odłączenia państwa od Kościoła, zakazują udzielać w szkołach nauki jakiejkolwiek religii: natenczas ten, kto napomina ojców rodzin, aby nie wysyłali dzieci swych do szkół publicznych, sprzeciwia się wprost spełnieniu zamiarów rządu; a ten kto doradza zarządzcom tych zakładów, jak doradzał oskarżony, aby starali się o wykłady religii katolickiej, chociażby wykłady te odbywać się miały potajemnie, zachęca do nieposłuszeństwa istniejącym prawom ..

„Oskarżony, wedle zeznania świadków, uczył, że małżeństwo cywilne jest niewaźnem; że oblubieńcy jedynie takiem małżeństwem związani, są wyklęci i muszą ponownie w obec Kościoła złożyć przysięgę małżeńską. Gdyby oskarżony użył był tylko wyrazu: „wyklęcie* nie byłoby w tem nic karygodnego, ponieważ „wyklęcie* oznacza „wypędzenie* ze zgromadzenia, odłączenie od Kościoła, słowem akt, który w czasach dawniejszych zwano: segrega-tiOf dbstentiOy abjectiOj a rzeczą jest oczywistą, że każde zgromadzenie ma prawo uważać za wykluczonego ze swego łoua tego, który jak mniema, do przepisów jego i zasad się nie stosuje. W takim razie mogłoby się więc tylko rozchodzie o błąd kanoniczny. Natomiast kto oświadcza w obec słuchaczów, po większej części ludzi prostych i niewykształconych, że kontrakt małżeństwa cywilnego jest nieważnym, ten doradza tem samem i pobudza do nieposłuszeństwa przeciw prawom, które ustanowiły małżeństwo cywilne ...^u

0. Labrador ogłosił przeciw temu wyrokowi z więzienia de Granaditas uroczysty protest zbijając niektóre fałszywe fakty i świadectwa i wyjaśniając naukę katolickiego Kościoła, którą wiernie zawsze opowiadał na blisko trzystu missyach w Europie

¹ Protest a del P Antonio Labrador y Rui z, Presidente de las Misio-nes del Minerał de la Luz. — Pod datą 14 września 1889.