3218344028

4.2. Rodzaje wymiarów i wykonywanie pomiarów wielkości geometrycznych

4.2.1. Materiał nauczania

Do podstawowych pomiarów geometrycznych należą pomiary: wymiarów tzw. liniowych, kątów (i stożków),

parametrów powierzchni (chropowatość, falistość),

gwintów,

kół zębatych.

Rodzaje wymiarów liniowych (rys. 3):

zewnętrzne (np. długość, szerokość i wysokość przedmiotu, grubość ścianki przedmiotu wydrążonego, średnica wałka, itp.), wewnętrzne (np. średnica otworu, szerokość rowka, itp.), mieszane (np. wysokość nadlewka, głębokość rowka, itp.). a)    b)

'/////A

W777A

<0    d)

Rys. 3. Wymiary liniowe: a) zewnętrzne, b) wewnętrzne, c) mieszane, d) pośrednie [26]

Przyrządy do prostych pomiarów liniowych dzielą się na: przymiary liniowe (giętkie, półsztywne, sztywne, stalowe, ceramiczne, itp.), suwmiarkowe (suwmiarki jednostronne, dwustronne, dwustronne z głębokościomierzem, głębokościomierze i wysokościomierze),

mikrometryczne (mikrometry zewnętrzne, wewnętrzne, średnicówki dwupunktowe, trójpunktowe, głębokościomierze i głowice mikrometryczne),

przyrządy czujnikowe (mechaniczne, optyczno-mechaniczne, elektryczne, pneumatyczne, inkrementalne).

Ze względu na charakter, dokładność i przeznaczenie, większość pomiarów geometrycznych wykonywanych w górnictwie, stanowią proste pomiary kontrolne lub odbiorcze. Należy pamiętać, że zakłady górnicze są nastawione na wydobycie surowców znajdujących się pod powierzchnią ziemi a utrzymanie ruchu maszynowego jest niezwykle istotne. Wymusza to na kopalni dbałość o cały park maszynowy, a także o zapas części najczęściej ulegających awarii. Jeśli uszkodzona część jest łatwa do wykonania i nie wymaga

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

14