3544073451

Ergonomia

Ergonomia jako nauka o przystosowaniu człowieka do pracy i pracy do człowieka istniała od zarania dziejów: rolnicy, sklepikarze, inżynierowie starali się w jakiejś mierze ułatwić sobie pracę wymyślając coraz przyjaźniejsze narzędzia pracy, a także wybierając pracę, która była dla nich bardziej odpowiednia.

Na przełomie XIX i XX w., gdy zaczęto produkować masowo i gdy pojawiły się trudności związane ze specyfiką takiej produkcji zaczęło rozwijać się organizowanie pracy na zasadach naukowych.

Pierwszą próbę podjął W. F. Taylor próbując zoptymalizować wielkość (powierzchnię) łopaty w zależności od typu materiału przesypywanego - lekkiego czy ciężkiego, tak żeby zawsze obciążenie wynosiło około 6-8 kg. I choć z perspektywy czasu może się to wydawać nic nie znaczącym faktem, był to początek naukowych rozważań nad dostosowaniem pracy do fizjologii człowieka.

Reakcją na jednostronne podejście Taylora, który głównie bazował na idei zwiększania efektywności pracownika dla pracodawcy było powstanie szkoły humanistycznej w naukach i analizie pracy, m.in. w tym można dopatrywać się początków psychologii pracy. Badacze zaczęli zwracać uwagę na psychomotorykę, czyli racjonalne ruchy, usprawnianie przyuczania do pracy, optymalizację warunków pracy i środowiska materialnego, umiejscowienie narzędzi, hałasu, oświetlenia, stanowiska roboczego.

Jednym z wniosków takiego podejścia było stwierdzenie, że praca najbardziej efektywna może być jednocześnie nieekonomiczną, jeśli uwzględnić koszt biologiczny pracy człowieka. Np. praca na akord jest niemożliwa w dłuższym czasie, bo doprowadzić może do wyniszczenia organizmu pracownika, którego nie da się łatwo zastąpić ze względu na czas wyszkolenia.

Inny badacz, niemiecki fizjolog G. Lehmann opierając się na opracowaniach historyków konkludował, że np. kielnia ma kształt taki jak kiedyś wynaleziona przez Egipcjan, młotki, gwoździe i obcęgi takie, jakich używali Rzymianie, a rydle i łopaty wg jednego schematu używano przez wiele setek lat. W rezultacie wskazuje na często bardzo złe przyzwyczajenia ludzi wynikające z przeświadczenia, że pewne rozwiązania są najlepsze i nie należy ich zmieniać, np. łopaty i taczki są bardzo niefunkcjonalne w klasycznej ich konstrukcji. G. Lehmann podkreślał dodatkowo, że pewna automatyzacja produkcji narzędzi doprowadziła w pewnym momencie do bezrefleksyjnego powtarzania wzorów narzędzi, które kiedyś robiono pod konkretną rękę fachowca, z uwzględnieniem wagi i jego możliwości. Z drugiej strony teraz dostrzec można odwrócenie tego procesu, np. warto zobaczyć w hipermarketach technicznych wielość nie zawsze najlepszych rozwiązań.

II wojna światowa spowodowała szybki rozwój ergonomii, wywołany koniecznością dostosowania coraz nowszych technologii wojskowych do możliwości ludzi, np. piloci nie byli wstanie dobrze pilotować samolotów, ponieważ rozmieszczenie wskaźników i bardzo niska temperatura w samolocie na to nie pozwalała. Ergonomia starała się rozwiązywać takie problemy.

Termin ergonomia - pierwszy raz w skali światowej został użyty w Polsce, w roku 1857 przez przyrodnika Wojciecha Jastrzębowskiego w pracy pt. Rys ergonomii, czyli nauki o pracy. Termin pochodził od słów greckich: ergon (praca) nomos (prawo, zasada), czyli nauka o pracy, tj. o używaniu nadanych człowiekowi przez Stwórcę sił i zdolności.

Prawa i obowiązki pracowników

Przestrzeganie zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy stanowi podstawowy obowiązek każdego pracownika. W szczególności pracownik jest zobowiązany:

-    wykonywać pracę w sposób zgodny z zasadami i przepisami bhp oraz przestrzegać

wydawanych w tym zakresie zarządzeń i wskazówek przełożonych;

-    przestrzegać przepisów przeciwpożarowych;

-    dbać o należyty stan urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11