357503245

Piotr Mierecki

Sekretarz Zespołu do Spraw Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi

ZWALCZANIE I ZAPOBIEGANIE HANDLOWI LUDŹMI W POLSCE -PRÓBA BILANSU

Trudne początki

Jednym z ubocznych skutków przemian zachodzących w Polsce począwszy od 1989 r. jest pojawienie się nowych rodzajów przestępczości. Otwarcie granic i rozwój seks-biznesu spowodowały, iż także Polska została dotknięta zjawiskiem handlu ludźmi. Stanowiąc początkowo głównie kraj pochodzenia ofiar, kobiet wykorzystywanych do eksploatacji seksualnej w krajach Europy Zachodniej, z czasem stała się krajem tranzytowym dla ofiar z krajów na wschód od Bugu, a następnie także krajem docelowym.

W reakcji na to zjawisko upowszechniające się dynamicznie w całej Europie, z inicjatywy holenderskiej organizacji pozarządowej STV w 1995 r., w Warszawie powołano do życia Fundację „La Strada” (Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu „La Strada”). Ten moment można uznać za początek historii zorganizowanych, planowych działań przeciwko handlowi ludźmi w Polsce. Nie znaczy to, że takie działania w wykonaniu służb odpowiedzialnych za ściganie tego przestępstwa nie miały miejsca. Jednak pojawienie się „La Strady” wiązało się z nowym podejściem do zjawiska i jego ofiar. Aktywność Fundacji, oprócz wspierania ofiar przymuszonej prostytucji i handlu ludźmi, obejmowała także akcje informacyjne i lobbingowe, mające na celu informowanie społeczeństwa o problemie i zachęcanie władz do skutecznej reakcji na to przestępstwo.

Drugim momentem kluczowym było podpisanie przez Polskę Konwencji NZ przeciwko przestępczości zorganizowanej (Palermo, grudzień 2000 r.). Wśród protokołów dodatkowych do niej był Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi. Z podpisaniem i ratyfikacją Konwencji i protokołów związana była konieczność przyjrzenia się polskiemu prawu i praktyce, co w rezultacie podniosło świadomość administracji co do istoty zjawiska i sposobów radzenia sobie z jego prewencją i zwalczaniem.

Nowy etap w podejściu do handlu ludźmi w Polsce otworzyło podpisanie, w sierpniu 2001 r., w ramach Globalnego Programu Narodów Zjednoczonych przeciwko Handlowi Ludźmi, Programu współpracy pomiędzy Rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czeskiej a Biurem ds. Walki z Narkotykami i Zapobiegania Przestępczości/Centrum Zapobiegania Przestępczości Międzynarodowej ONZ: „Reakcja prawno-karna na handel ludźmi w Czechach i PolsceWkrótce potem, w styczniu 2002 r., celem realizacji ww.