3576901515

Dr Dariusz Piotrowski

UMK Toruń

Katedra Zarządzania Finansami [e-mail]

FINANSOWANIE PROJEKTÓW NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI W KRAJACH ISLAMSKICH

Od kilku lat na światowym rynku nieruchomości panuje ożywienie. Dotyczy to nieruchomości o charakterze mieszkalnym oraz komercyjnym. W powszechnym mniemaniu Chiny uchodzą za jedną z prężniej rozwijających się gospodarek na świecie. Jednak sektor nieruchomości krajach Bliskiego Wschodu, a w szczególności w krajach arabskich położonych nad Zatoką Perską niewiele ustępuje, a być może nawet wyprzedza pod względem wartości i dynamiki inwestycje w Kraju Środka.

Ze względów ekonomicznych, społecznych i prawnych rynek nieruchomości mieszkalnych o niskim standardzie nie jest dostatecznie rozwinięty w tej części świata. Kraje Zatoki Perskiej znajdują się jednak w ścisłej światowej czołówce pod względem wielkości inwestycji w apartamenty, wille i hotele. Prowadzone są tam również na niespotykaną skalę inwestycje o charakterze komercyjnym realizowane w ramach project finance.

Poprawa sytuacji gospodarczej krajów arabskich wynikająca z korzystnych trendów cenowych na rynku surowców energetycznych w połączeniu ze znaczną liberalizacją prawa dotyczącą rynku nieruchomości spowodowały wzrost inwestycji w tym sektorze. Poza miejscową oraz napływową ludnością, rynkiem nieruchomości coraz bardziej interesują się inwestorzy ze Stanów Zjednoczonych, Europy i krajów Azji Południowo-Wschodniej. Wzrastające w zawrotnym tempie ceny nieruchomości oraz przychody z wynajmu, w połączeniu z niedocenianą wcześniej atrakcyjnością regionu zaowocowały realizacją wielu kontraktów

0    wartościach liczonych w miliardach lub nawet dziesiątkach miliardów dolarów.

Kraje Zatoki Perskiej łączy jeden wspólny język, przewaga arabów w społeczeństwach, bogactwo zasobów ropy

1    gazu ziemnego, ale również dominacja islamu nad innymi religiami. Islam reguluje wszystkie aspekty życia muzułmanów. Wśród licznych problemów z jakimi stykają się wykonawcy przy realizacji zakrojonych na szeroką skalę projektów inwestycyjnych, poważnym wyzwaniem okazały się kwestie sposobu finansowania przedsięwzięć. Najwłaściwszą jest sytuacja, kiedy obiekt inwestycji, jak też źródło jego finansowania zgodne są z wymogami szarfatu.

W krajach islamskich, w toku rozwoju kulturowego, wykształciły się specyficzne techniki finansowania. Wzrost zapotrzebowania na finansowanie dużych projektów na rynku nieruchomości spowodował konieczność przemodelowania obowiązujących struktur lub stworzenia nowych konstrukcji prawno-finansowych.

W artykule zaprezentowano sytuację na rynku nieruchomości w krajach regionu Zatoki Perskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Zjednoczonych Emiratów Arabskich (ZEA). Omówiono zasady oraz mechanizmy wykorzystywane w technikach finansowania na rynku nieruchomości. Przedstawiono także rolę państwa, banków, prywatnych inwestorów oraz funduszy inwestycyjnych operujących na omawianym rynku.

Zdaniem autora, dalszy rozwój finansów islamskich spowoduje wzrost wykorzystania zewnętrznego finansowania przy realizacji projektów budowlanych. Nowe techniki oraz popularyzacja lub udoskonalenie obecnie wykorzystywanych instrumentów pozwolą korzystać z finansowania także przez mniej zamożną część społeczeństwa. W znacznym stopniu przyczyni się to do poprawy sytuacji mieszkaniowej ludności.

Waga poruszanego zagadnienia wynika z faktu, że społeczeństwa krajów arabskich są bardzo młode a na rynku występują braki mieszkaniowe. Obecne i przyszłe zapotrzebowanie na powierzchnie mieszkalne jest więc bardzo wysokie. Problemu tego nie da się skutecznie rozwiązać wyłącznie przy pomocy własnych środków finansowych.

Przegląd sytuacji w krajach Zatoki Perskiej

Kraje Zatoki Perskiej łączą poza przeszłością kulturową, pewne wyzwania, trendy, istniejąca sytuacja społeczno-ekonomiczna, czy podobne bariery rozwoju. Niektóre z tych zjawisk pozytywnie, inne negatywnie rzutują na sytuację na rynku nieruchomości.

W ostatnich latach sześć krajów Zatoki Perskiej skupionych w Gulf Cooperative Council (GCC) odnotowało znaczny wzrost gospodarczy. W roku 2003 osiągnięto średni poziom wzrostu PKB 8,5%, rok później 5,9%, w roku 2005 było to 6,8%, natomiast w roku 2006 około 6%. Na tym tle

NR 61/2007

ŚWIAT NIERUCHOMOŚCI