3617207888

■ Z ŻYCIA UCZELNI

Ryby na celowniku

Mffe

celfish

Zaktad Akwakultury Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa we współpracy z Izbą Celną w Szczecinie rozpoczął 3 stycznia 2011 roku realizację projektu „Opracowanie genetycznego systemu identyfikacji produktów żywnościowych pochodzących z rybołówstwa i akwakultury wprowadzanych na obszar celny Unii Europejskiej”.

Podstawowym celem badań jest stworzenie bazy sekwencji DNA ryb i opracowanie nowych, sprawnych metod identyfikacji produktów rybnych na potrzeby służb celnych oraz innych państwowych służb kontrolnych. Prowadzona od kilku lat współpraca Zakładu Akwakultury i Izby Celnej polega na wykrywaniu nadużyć związanych z fałszerstwem żywności pochodzenia rybnego. Znaczącym sukcesem było wykrycie przemytu kilku ton węgorza europejskiego, będącego na światowej liście gatunków chronionych CITES.

Rozszerzenie możliwości kontrolnych jest dla szczecińskich urzędów celnych bardzo ważne, ponieważ Port Szczecin-Świnoujście jest jedną z największych baz przeładunkowych ryb w Europie. Przez port w ubiegłym roku wprowadzono ponad 160 tys. ton ryb mrożonych oraz ich przetworów. Ich wartość szacuje się na kwotę około 1 mld złotych. Część tych towarów jest prawdopodobnie zafałszowana, co może prowadzić do nadużyć związanych z ustalaniem odpowiednich stawek celnych i pochodnych podatków, jak i wprowadzaniu w błąd klientów hurtowego lub detalicznego rynku sprzedaży produktów rybnych. Wzmożona kontrola prowadzona w oparciu na nowoczesnych metodach genetycznych może przyczynić się do ich ograniczenia.

Podczas realizacji projektu zostaną zebrane bazowe próby tkanek ryb pochodzących od największych producentów i eksporterów z obszaru całego świata. Na podstawie fragmentów genomu opracowana zostanie baza danych pozwalająca na weryfikację deklarowanych gatunków ryb wprowadzanych na obszar celny UE. W ramach badań przewiduje się przeanalizowanie ok. 10 tys. prób różnych gatunków ryb. Na tej podstawie podjęta zostanie próba zidentyfikowania stad i ras lokalnych mogących ułatwić identyfikację importowanych towarów, a także określić pochodzenie konkretnych produktów rybnych. Zbieranie próbek w celu utworzenia referencyjnej bazy genetycznej ryb odbędzie się w latach 2011-2013 w około 40 krajach leżących na obszarze Azji, Afryki, Australii i Oceanii oraz Ameryki Północnej i Południowej. Wytypowane państwa to najważniejsi producenci żywności pochodzenia wodnego w danych regionach świata wg statystyk FAO.

Każdy etap badań zakończy szkolenie oraz przedstawienie instytucjom współpracującym raportów o efektach prac zarówno terenowych, jak i laboratoryjnych.

Pierwsze spotkanie szkoleniowo-informacyjne odbyło się 28-29 marca 2011 r. w Kołobrzegu. Szkolenie otworzyła Lidia Mołodecka, dyrektor Izby Celnej w Szczecinie, wspólnie z reprezentującą władze WNoŻiR prodziekan Agnieszką Torz. Swoje oczekiwania wobec projektu zaprezentowali: Leszek Szostak, graniczny lekarz weterynarii, Stanisław Kasperek, zastępca Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie, Andrzej Romaniuk, zachodniopomorski wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w Szczecinie oraz Rafał Tusiński, koordynator ds. CITES z Ministerstwa Finansów. Wystąpienia nie ograniczały się jedynie do samych prezentacji, gdyż integralną częścią szkolenia była dyskusja. Podjęto decyzję o utworzeniu platformy, która pozwoli w praktyczny sposób wykorzystać możliwości badawcze i wiedzę naukowców ZUT w tworzeniu systemu identyfikowałności produktów rybnych i systemu ochrony gatunków zagrożonych przed nielegalnym obrotem. Podczas dyskusji wysnuto wniosek, że należy akredytować laboratorium genetyki ryb przy Wydziale Nauk o Żywności i Rybactwa.

Koordynatorzy projektu Jolanta Kempter Maciej Kielpiński

18 | Forum Uczelniane nr 2 (10) kwiecień 2011