3623316346

39

WIADOMOŚCI UNIWERSYTECKIE

Zakład Teorii Literatury

Powstał w roku 1974 w wyniku podziału Katedry Historii Literatury Polskiej II. Kierownictwo objęła prof. Maria Grzędzielska, która pełniła tę funkcję do roku 1976, tj. do odejścia na emeryturę. Po dwuletnim okresie kurateli naukowej prof. Teresy Skubalanki, w latach 1978-1992 kierownictwo Zakładu sprawował prof. Lech Ludorow-ski, następnie - do chwili obecnej dr hab. prof. UMCS Maria Woźniakie-wicz-Dziadosz.

Zakład skupia ośmiu pracowników: troje doktorów habilitowanych na stanowiskach profesorów nadzwyczajnych UMCS-Janusz Misiewicz, Krzysztof Stępnik, Maria Woźniakicwicz--Dziadosz, jednego adiunkta ze stopniem doktora - Aleksandra Chomiuk i czworo asystentów-magistrów -Adam Kalbarczyk, Małgorzata Mcde-cka, Ewa Pogonowska, Anna Sprawka (aktualnie przebywa w Debreczynie w charakterze lektora języka polskiego) i Mirosław Ryszkiewicz.

W ciągu ćwierćwiecza istnienia Zakładu zmieniał się jego skład osobowy

Zakładu są problemy literatury XX wieku. Profesor Jerzy Święch jest specjalistą w zakresie literatury okresu wojny i okupacji: wydał na ten temat dwie książki, w tym ostatnio podręcznik, oraz opracowania i edycje K. K. Bczyń-skiego, J. Łobodowskiego, zajmuje się także teorią przekładu. Poezją międzywojenną (Zagórski) i współczesną interesują się Bogusław Wróblewski, Andrzej Niewiadomski i Maciej Jóźwik. O prozie współczesnej piszą Anna Na-salska i Alina Kochańczyk, przygotowując prace habilitacyjne o świadectwach podróży i dziennikach pisarzy.

0    emigracyjnej prozie D. Mostwin powstaje książka B. Wróblewskiego. Dramatem zajmują się profesorowie Marian Rawiński (autor podręczników

1    monografii dramatu międzywojennego) oraz Elżbieta Rzewuska (dramat ekspresjonistyczny i współczesny). Zakład był organizatorem kilku konferencji dotyczących literatury współczesnej (Literatura i wyobcowanie, literatura powstania warszawskiego; cykl Konferencje Kodeńskie).

Ogromną rolę w życiu środowiska literackiego pełnią lubelskie periodyki oraz problematyka naukowa związana zarówno z potrzebami dydaktycznymi, jak i osobistymi zainteresowaniami pracowników. Profesor M. Grzędzielska zainicjowała rozwijane w zasadzie do tej pory trzy zasadnicze kierunki badań nad teorią dzieła literackiego i estetyką literacką, wersologią oraz poetyką historyczną.

Studia nad wierszem Mickiewicza, Norwida, Faleńskiego i Kasprowicza prowadziła M. Grzędzielska, autorka kilkudziesięciu publikacji z tej dziedziny, a także perfekcyjnego rymowanego przekładu fart poctique Boileau, promotor dwu doktoratów wersologicz-nych i kilkunastu prac magisterskich z tego zakresu. Wykształciła grono rzetelnych teoretyków literatury, udzielając Zakładowi naukowego wsparcia także po swoim przejściu na emeryturę; w roku 1994 prowadziła seminarium wersologjczne dla najmłodszych nauczycieli akademickich.

Ogólna teoria dzieła literackiego oraz problemy estetyki literackiej, zwłaszcza szeroko pojmowanej aksjo-literackie. Twórcą starszego z nich „Akcentu*’ i jego redaktorem naczelnym jest Bogusław Wróblewski. Andrzej Niewiadomski pełni obowiązki redaktora „Kresów”.

Poza pracą dydaktyczną na studiach dziennych i zaocznych pracownicy Zakładu biorą udział w zajęciach Studium Doktoranckiego, opiekując się kilku doktorantami, a prof. Jerzy Święch kieruje Studium. Prowadzimy Olimpiadę Polonistyczną w naszym okręgu szkolnym. Pracownicy Zakładu współpracują także z ośrodkami naukowymi za granicą (Jerzy Święch, Bogusław Wróblewski) oraz korzystają z zagranicznych stypendiów naukowych (Andrzej Niewiadomski).

E. Rz.

logii, zajmują szczególnie prof. J. Misiewicza. Artystyczne wartości dzieła literckiego są przedmiotem książki Światopogląd i forma, a istocie i kulturowym kontekstom form artystycznych poświęcił swą następną książkową publikację Istota dramatu. Zagadnień wymienionych dotyczą również prowadzone przez prof. J. Misiewicza studia nad podstawami estetyki literackiej, czyli światoobrazem poetyckim. W tym kręgu zainteresowań pozostają także prace mgr. A. Kalbarczyka na temat fikcji literackiej i przypowieści.

Drugim obszarem teoretycznoliterac-kich penetracji Zakładu jest problematyka metafory. Poza pracami prof. M. Grzędzielskiej na temat wielkich i małych metafor efektem tych zainteresowań jest książka prof. K. Stępnika Filozofia metafory oraz jego liczne artykuły i recenzje zamieszczane m. in. w „Pamiętniku Literckim”, „Tekstach Drugich”, „Krytyce”, a także poza Polską, dotyczące sposobów funkcjonowania metafory w tekstach literackich oraz w dyskursie publicystycznym.

Kwestie fundamentów teorii dzieła literackiego podejmują studia prof. J. Misiewicza nad dziełem Ingardena oraz prof. M. Woźniakiewicz-Dzia-dosz nad istotą rodzajowości oraz teorią listu w koncepcjach Stefanii Skwarczyńskiej, będące przedmiotem artykułów i wystąpień konferencyjnych.

Problemy poetyki historycznej należą do głównego nurtu badawczego Zakładu. Pod kierunkiem prof. L. Ludo-rowskiego koncentrowały się przede wszystkim wokół powieści historycznej, zwłaszcza Sienkiewicza. Sztuka pisarska autora Quo vadis stanowiła główny przedmiot rozważań dwu jego książek dotyczących Trylogii i licznych artykułów poświęconych narracjom historycznym, była również przedmiotem kilku konferencji zorganizowanych przez prof. L. Ludorowskiego. Dwudziestowieczne warianty powieści historycznej znajdują się w polu zainteresowań dr A. Chomiuk, autorki złożonej w wydawnictwie książki Antoniego Golubiewa cykl powieściowy o Bolesławie Chrobrym, pokazującej dzieło pisarza jako formę kompromisu między tradycją a nowoczesnością.

Przemiany romantycznych narracji powieściowych są przedmiotem dwu książek prof. M. Woźniakiewicz-Dzia-dosz: Między buntem a rezygnacją,

Poloniści UMCS