3624817243

L

EKTURYŚWIĄTECZNE

Roślin o historii biblijnej, zapisanych na kartach Starego i Nowego Testamentu - znanych i skomentowanych - jest ok. 150. Natomiast gatunkowy stan roślin stosowanych w światowych obrzędach religijnych, nie jest możliwy do określenia, nawet w przybliżeniu. W większości są to rośliny o różnym znaczeniu, zarówno w dziedzinie praktyki, jak i w zakresie duchowym - w kulturze, sztuce, w świecie symboli i repertuarze motywów artystycznych.

słodka, gdyż zawiera duże ilości sacharozy (ok. 55 procent) i glikozy (ok. 25 procent). Ten tamaryszkowy, soczysty dar niebios jest traktowany przez Beduinów od czasów starożytnych jako najlepszy przysmak. Zastygły mannowy „sok” należy zbierać wczesnym, chłodnym rankiem, gdyż w słońcu topi się i spływa na ziemię. Przez długi czas nie wiedziano dlaczego z tamaryszka wycieka słodki sok. Tymi owadami, które „wypuszczają" sok z roślin są bardzo drobne, nader przemyślnie zamaskowane (mimikra) i o dużej sile rozrodu - tarczniki (En-coccus martnifera, Trabutina mannifera). Po nakłuciu kory tamaryszka wypijają tylko niewielką część wydzielającego się soku - reszta jego spływa na ziemię. War

Rośliny biblijne

MANNA BIBLIJNA jest symbolem pokarmu duchowego i daru niebios. Według Biblii manna była tym tajemniczym pokarmem, który spadł z nieba, by uratować od śmierci głodowej liczną rzeszę Izraelitów, przebywających na pustyni pod wodzą Mojżesza. Wyraz „manna”, wywodzi się od hebrajskiego słowa »mari\ co oznacza dar niebios. W sprawie pochodzenia manny zdania są podzielone. Na uwagę zasługują trzy wersje poglądów.

Według wersji pierwszej, były to ple-chy porostu krusznicy jadalnej (Lecą-nora esculenta: Lichenes). Jest to porost plechowaty, jadalny. Występuje masowo na kamienistych pustyniach Azji Południowej i Afryki Północnej. W czasie suszy rozpada się, a drobne jego frag-^menty roznoszone są przez porywiste wiatry na rozległe przestrzenie, opadając ^w postaci tzw. mannowego deszczu. Pod wpływem rosy drobne części plechy porostu pęcznieją, tworząc ziarenka wielko-^sc‘ grochu. Do tej pory mieszkańcy pustyni spożywają tę mannę w postaci tzw. chleba ziemnego. Jest on niezbyt smaczna. Na mdły smak tej manny niebieskiej uskarżali się nawet głodujący na pustyni biblijni Izraelczycy.

Natomiast manna biblijna kojarzo-^na jest z tamaryszkiem mannowym (Tamarix martnifera; Tamaricacae). ^,esl to krzew lub małe drzewo. Występuje pospolicie na suchych siedliskach, na obszarach od Egiptu po Afganistan. 2 nakłutej przez pewne owady kory tamaryszka, podczas składania przez nie jaj, wydziela się biały sok, który zastyga w postaci kuleczek. Jest to wydzielina to wspomnieć, że jedna samica tarcznika w ciągu roku składa w korze tamarysz-ków do 30 000 000 jaj. Nic też dziwnego, że „manna” ta, w wyniku zmasowanego działania miliardowych populacji tarczników, najczęściej nie tyle kapie, ale wręcz spływa na ziemię.

Za trzecią roślinę, jako źródło manny, uchodzi jesion mannowy (Fraxinus ornus, Oleaceae). Jest to krzew lub drzewo do 15 metrów wysokie. Rośnie dziko na suchych stanowiskach w południowej Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Powszechnie hodowany jest jako roślina ozdobna. Z głęboko skaleczonej kory tej rośliny wycieka brunatny sok, który tężeje w żółtawo białawą masę krystaliczną, zwisającą na kształt sopli. Zawiera ona około 55 procent mannitu. Masa ta, po wysuszeniu na słońcu, stanowi cenny pokarm znany jako „chleb niebieski” lub „rosa niebieska". Według Pliniusza, żywiczna masa jesionu mannowego była niebieską rosą spadającą na drzewo wraz ze wschodem gwiazd i stąd jej nazwy - „ślina gwiazd”, „powietrzny miód” czy też „pot niebios”. Najnowsze badania wykazały, że jesion mannowy wytwarza „mannę” dzięki pewnemu gatunkowi cykady (Teffigu ar ni), słynnej także jako jeden z najgłośniejszych śpiewaków w świecie owadów. Bywa tak, że nagle na wymarłej pustyni wyłażą z piasku miliony larw cykad, wspinają się na jesion mannowy, przepoczwarzają się i, jako

17

Wiadomości U n i w l rsy r ec ki l: grudzień 2007