3624817578

Budynki Uczelni

Marek Glogier

Tutaj rozkwitała nasza młodość

Przewodnik historyczno-sentymentalny po siedzibach WSP/AP

Rektorat - gmach główny uczelni i związany z nim zespół ludzi - jest niczym serce człowieka. Na niezawodność jego pracy wpływa jakość funkcjonowania dwóch komór. W przypadku uczelni są nimi administracja oraz dydaktyka. Jakość ich działania przejawia się w równomiernym i wytrwałym zabieganiu o sprawy bytowe i kwestie kształcenia. Jeden zespół absorbuje codzienna ekonomia, drugi - edukacja dla przyszłości. Rektorat jest więc ośrodkiem jedności nauczających i nauczanych. Nadto jest pomostem łączącym początki z teraźniejszością instytucji.

W przypadku Akademii Pedagogicznej jest też pomostem łączącym dzieje kształcenia nauczycieli w Krakowie, od czasu autonomii galicyjskiej do czasu, być może nieodległego, przekształcenia akademii w uniwersytet.

Takie były początki

137 lat temu (14 V 1869 r.) ogłoszono ustawę o zasadach funkcjonowania seminariów nauczycielskich (SN). Obowiązywała ona w całej monarchii austriackiej. Dnia 25 II 1871 r. Rada

- Szkolna Krajowa zarządziła organizację SN we

104 Lwowie i Krakowie. 1 IX 1871 r. w Pałacu Lari-- scha, przy ul. Brackiej 12 w Krakowie, uruchomiono 3-letnie (z egzaminem dojrzałości) Cesarsko Królewskie Seminarium Nauczycielskie Męskie. Jego dyrektorem został Andrzej Józefczyk (1816-1878), działacz Stowarzyszenia Ludu Polskiego. Przy seminarium od początku istniała szkoła ćwiczeń SN. Wśród jej uczniów (do 1918 r.) byli m.in.: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Lucjan Rydel, Tadeusz Boy-Żeleński, Stanisław Estreicher, Leon Schiller, Karol Stryjeński, Jan Stanisław Bystroń oraz Stanisław Kutrzeba (późniejszy prezes PAU).

W 1903 r. SN, już potrzebujące znacznie większej powierzchni, wy dzierżawiło od księżnej Marii Ogińskiej (1855-1927) kamienicę przy ul. Straszewskiego 22 (róg ul. Wolskiej, dzisiejszej ul. J. Piłsudskiego). Od 1IX 1904 r. (po przebudowie i poświęceniu gmachu przez kardynała Jana Puzynę) budynek służył seminarium do 1918 r.

Po I wojnie światowej Henryk Rowid (1877--1944) - działacz Związku Nauczycielstwa Polskiego Szkół Powszechnych - od jesieni 1918 r. organizuje Kursy Pedagogiczne, w 1920 r. Państwowe Kursy Nauczycielskie, a w 1928 r. Państwowe Pedagogium (PP), czyli 2-letnie koedukacyjne studium pomaturalne, które do 1939 r. ukończyło 1700 absolwentów.

Po II wojnie światowej Ministerstwo Oświaty zakładało Państwowe Wyższe Szkoły Pedagogiczne (PWSP). Dnia 12 marca 1946 r. zaplanowanym PWSP w Gdańsku, Katowicach, Krakowie i Łodzi nadano jednolity statut. 11 maja 1946 r. Ministerstwo Oświaty powołało Komitet Organizacyjny PWSP w Krakowie. Jego skład stanowili: prof. Stefan Szuman (psycholog z UJ), doc. dr Wanda Bobkow-ska (historyk wychowania z UJ), dr Stanisław Skalski (z Wydziału Kształcenia Nauczycieli Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego). Z biegiem lat dzień 11 maja stał się świętem uczelni. Podkreśla go szczególnie uroczyste

Konspekt nr 1/2006 (25)