14 Krystyna Joanna Świdzińska
Electrico de Seryico Publico) i w systemie niezależnym (Sistema Electrico Inde-pendente). Oba systemy wykorzystują ogólnokrajową sieć przesyłową i dystrybucyjną eksploatowaną przez REN. Praca elektrowni podlega centralnemu planowaniu, a energia elektryczna przez nie wyprodukowana jest sprzedawana w ramach kontraktów długoterminowych spółce REN według określonej formuły cenowej. Innymi producentami na rynku są Tejo Energia i Turbogas. W ramach systemu niezależnego działają wytwórcy podlegający specjalnym warunkom i producenci nie-regulowani. Pierwszą grupę tworzą farmy wiatrowe, elektrownie wodne z mocą poniżej 10 MW, jednostki produkujące energię w skojarzeniu z produkcją ciepła (elektrociepłownie), autoproducenci i inne jednostki wykorzystujące odnawialne źródła energii. Energię wytworzoną w tych jednostkach ma obowiązek zakupić po cenach rządowych operator sieci REN. Zachęca się tych producentów, którzy produkują energię odnawialną, korzystnymi warunkami. Producenci nieregulowa-ni to inni wytwórcy działający na wolnorynkowych zasadach. Sieć przesyłowa jest eksploatowana przez spółkę REN, która jest odpow iedzialna za planowanie, pro-w adzenie ruchu w sieci przesyłowej, projektowanie, rozbudowę infrastruktury, jej utrzymanie. Sieć dystry bucyjna stanowi własność EDP i w niewielkiej części władz miejskich, zarządza nią firma kontrolowana przez EDP - Distribuicao Energia SA. Regulowany sprzedawca energii elektrycznej sprzedaje energię elektryczną do klientów, którzy nie zdecydowali się na wolny rynek. Ceny aprobowane są przez regulatora ERSE - Entidade Reguladora Dos Senicos Energeticos. Sieć przesyłowa i dystrybucyjna pracuje na rzecz obydwu systemów : publicznego i niezależnego. Umożliwia zakup energii klientom korzystającym z systemu publicznego jak i niezależnego18.
Również Chiny współpracują z Portugalią w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. China Three Gorges (CTG) na terenie Portugalii wybuduje centrum nowych technologii energetycznych. Celem inwestycji jest prowadzenie badań i rozwoju nowych technologii pozyskiw ania energii z odnawialnych źródeł energii. Centrum będzie miało nazwę CNET R&D Centre19. China Three Gorges do 2015 r. postanowiła zainwestować 2 mld euro w energetykę wiatrową w Portugalii20.
W Brazylii popularne są elektrownie wodne, obecnie jest około 159 zapór. W 1979 r. rozpoczęto budowę zapory Itaipu. 13 października 1982 r. nastąpiło otwarcie, a w 1991 r. zakończenie prac. Koszt budowy wyniósł 18 miliardów dolarów. Znajduje się ona na rzece Parana oddzielającej Brazylię i Paragwaj. Długość zapory wynosi prawie 8 kilometrów, a jej wysokość 225 metrów. Podczas jej budo-
18 T. Fomalczyk, Rynek Energii-Porlugalia, „Polska Energia" 9/2009, s. 1.
19 Chińczycy wybudują centrum technologii energetycznych w Portugalii, http://eneigetyka.wnp.pl/chin-czycy-wybuduja-centnim-technologii-eneigetycznych-w-portugalii,217834_l_0_0.html, [dostęp: 07.01.2015],
20 Chińczycy przejmują farmy wiatrowe w Portugalii, http://www.forbes.pl/artykuh7sekcje/Wydar/enia/ chińczycy-przej muja-farmy-wiatrowe-w-portugalii,29171,1, [dostęp: 07.01.2014],