3574672164

5.2. Indywidualne modele. 131

wzory można określić również jako wzory relacji między osobistym i zawodowym rozwojem. Dzielę je ze względu na dwie, ujawnione w biografiach, perspektywy kształtowania przez nauczycieli swojego indywidualnego rozwoju (a zatem różne drogi zawodowe).

Pierwszą perspektywą jest ukierunkowanie rozwoju, które wyraża się w podejmowaniu intencjonalnej aktywności, przerwaniu jej lub nawet rezygnacji z intencjonalnych działań autokreacyjnych. Wyróżniam tu trzy wzory relacji między indywidualnym rozwojem i drogą zawodową: doskonalenie (intencjonalnego rozwoju),

odroczenie (czasowe zatrzymanie, przerwanie intencjonalnej aktywności),

wycofanie (zaniechanie aktywności w jednym obszarze rozwoju lub w większej ilości obszarów rozwoju).

Drugą perspektywę, z której dokonałam oglądu zależności pomiędzy rozwojem osobniczym a aktywnością zawodową, jest zakres rozwoju, w którym opisałam dwa wzory relacji:

harmonizowanie rozwoju (godzenie różnych sfer rozwoju), specjalizacja (wybór i rozwijanie jednej sfery).

W kontekście mojej klasyfikacji biografie nauczycieli w fazie stabilizacji nie stanowią określonego „typu”. W biografiach respondentów współ -występują wzory relacji wyróżnione ze względu na zakres i kierunek rozwoju. Ponadto skoro kryterium mojej klasyfikacji oparłam na zakresie i kierunku rozwoju, które są wartościami zmiennymi, to wzór relacji również pojmuję jako „rodzaj postawy” nauczyciela a nie jego „cechę”. Niżej przedstawiam wyniki analizy, które stały się podstawą wyróżnienia opisanych wzorów relacji. Rozdział bazuje na całościowym, indywidualnym opisie przypadków, co pozwala trafniej ukazać wzajemne relacje indywidualnego modelu rozwoju i drogi zawodowej badanych.

5.2. Indywidualne modele biografii — ukierunkowanie rozwoju

5.2.1. Doskonalenie drogi osobistej i zawodowej

Podstawą wyróżnienia wzoru biografii, którą określam jako doskonalenie, były te historie życia, w których przebiegu dostrzec można intencjonalną, permanentną aktywność respondenta, ukierunkowaną na udoskonalanie siebie i jakości swojego życia osobistego i zawodowego. Oczywi-

9*