396944598

34 fn«aiy»> Polski Zen. (I

Istnieje szereg metod eksploatacji ropy ze złoża. W początkowej fazie ropa wypływa na powierzchnię samoczynnie pod wpływem wyższego ciśnienia złożowego. Gdy następnie do samoczynnego wypływaj nie wystarcza już naturalne ciśnienie gazu, wywołujemy je przy pomocy sztucznie wtłaczanego gazu lub powietrza w spód odwiertów. Wreszcie w końcowym stadium eksploatacji stosuje się wydobywanie ropy przy pomocy pomp.

Towarzyszący ropie gaz ziemny oddziela się od ropy w separatorach, a następnie przetłacza się gazociągami.

Gaz ziemny występuje często sam, bez ropy. Złoża takie nazywają się złożami lub polami gazowymi. Gaz wydobywa się samoczynnie pod własnym ciśnieniem i jest rozprowadzany siecią gazociągów do miejsc przeróbki bądź też użycia. Przeróbka gazu polega głównie na odciągnięciu cięższych węglowodorów, czyli tzw. odgazolinowaniu. Jego zużycie — to chemiczna przeróbka na bardziej cenne związki lub spalanie go.

Przeróbka ropy naftowej

Ropa oprócz węglowodorów zawiera jeszcze inne substancje, np. siarkowe i tlenowe; same nie są one celem przeróbki, ale występowanie ich może przeróbkę niezmiernie utrudnić.

Głównym problemem, z jakim spotyka się technik rafineryjny, jest rozdział tej niezmiernie skomplikowanej mieszaniny węglowodorów, z których składa się ropa naftowa, na oddzielne części czyli frakcje.

Metodą techniczną jest destylacja polegająca na ogrzewaniu płynu, który pragniemy rozdzielić na składniki, i na skraplaniu w chłodnicach ulatniających się z niego par. Odbywa się to w rafineriach nafty.

W nowoczesnej aparaturze rafineryjnej ropa pod wpływem wysokiej temperatury zamienia się niezwykle szybko na mieszaninę par benzyny, nafty, oleju gazowego 1 olejów smarowych. Mieszaninę par rozdziela na poszczególne produkty tak zwana wieża frakcjonująca: u samej jej góry destyluje się frakcje najlżejsze (lekka benzyna), niżej odpływają cięższe produkty (nafta, oleje), a u samego dołu wieży odpływa pozostałość (asfalt).

Niezależnie od tego dokonuje się przez energicme lub długotrwale ogrzewanie cięższych produktów, a więc olejów, ich rozkład na lżejsze, bardziej lotne produkty, zbliżone swymi własnościami do benzyny. Jest to tzw. „kraking", umożliwiający wytwarzanie z ropy większych procentowo ilości benzyny, której zapotrzebowanie niepomiernie wzrasta.

Osobny wielki dział przemysłu rafineryjnego stanowi rafinacja olejów smarowych. Chodzi o wyrób smarowych olojów o jak najwyższej smarności i odporności na koksowanie, rozpuszczanie w benzynie, starzenie itp.

Wydobycie nafty i gazu

Ilość odwiertów w eksploatacji na terenach znajdujących się obecnie w Polsce

Odkrycia nowych złóż naftowych należy oczekiwać w różnych geograficznych rejonach Polski na przestrzeniach od Karpat do Gdyni i od Wyżyny Lubelskiej do Szczecina. Poszukiwania nowych złóż naftowych są jednym z najważniejszych zadań gospodarczych Polski. Zapotrzebowanie na produkty naftowe w Polsce jest wielokrotnie wyższe od wydobycia, co pociąga za sobą konieczność drogiego importu.

światowa produkcja ropy naftowej w roku 1947 wyniosła 430 milionów ton. co stanowi wzrost o 50 proc. w stosunku do wydobycia w roku 1937 (287 milionów ton). Rozwój przemysłu naftowogo w święcie najlepiej ilustruje poniższe zestawienie produkcji:

Rok	Ilość ton	Rok	Iloii ton	Rok	Ilość ton
iaeo	61 000	1890	9 813 000	1925	148 384 000
1870	701 000	1900	19 570 000	1937	286 966 000
1880	3 897 000	1913	52 579 000	1947	430 445 000

Jak widać z powyższej tabelki produkcja nafty w bieżącym stuleciu podwajała się mniej więcej co 10 lat