4126968834

metody badawcze winny uwzględniać rzeczywiste warunki realizacji procesów technologicznych.

Przy bardzo dużych naciskach jednostkowych suma powierzchni mikroobszarów przylegania staje się bliska nominalnej powierzchni kontaktowej. Związek (III.5) (lub (III.6)) przestaje obowiązywać, a naprężenie tarcia osiąga wartość maksymalną, uwarunkowaną wytrzymałością połączeń sczepnych na całej powierzchni (cp = 1 we wzorze (III.4)). Jeżeli To jest mniejsze od granicy plastyczności na ścinanie materiału odkształcanego, to ścięcia połączeń metalicznych następują na powierzchni kontaktowej. W przypadku przeciwnym -materiał przywiera do narzędzia, tworząc narosty. Jest to zjawisko niepożądane, gdyż powoduje złą jakość powierzchni wyrobu. Maksymalna wartość naprężenia tarcia o_yxmax jest równa granicy plastyczności na ścinanie k materiału kształtowanego:

zgodnie z warunkiem plastyczności Hubera - Misesa, lub:

o_p

~2

przy warunku Treski. Jest to przypadek stałego tarcia, niezależnego od wartości nacisków jednostkowych o_yy. Zamiast (III.6) obowiązuje związek:

Oys = ±k    (UI.9)

W analizie procesów obróbki plastycznej związki typu (M.6) lub (UI.9) są wykorzystywane jako warunki brzegowe dla naprężeń na powierzchni kontaktowej. Zwraca się uwagę, że równanie (UI.9) określa bezpośrednio jedną ze składowych tensora naprężenia, jest więc bardzo dogodne w konkretnych obliczeniach. Może być jednak stosowane tylko w ograniczonym zakresie - gdy naprężenia tarcia są duże w porównaniu z wartością naprężenia uplastyczniającego (obróbka plastyczna na gorąco), lub przy bardzo dużych naciskach jednostkowych (prasowanie płyt o małych wysokościach). Równanie (IU.6) podaje jedynie związek pomiędzy składowymi c_yx i c_yy tensora naprężenia (warunek typu mieszanego), co komplikuje obliczenia. W związku z tym często wykorzystuje się warunek przybliżony:

G_yx=±|i*k    (DUO) który zakłada stałą (niezależną od nacisku normalnego) wartość naprężenia tarcia mniejszą od maksymalnej (0 < |1* < 1 jest stałym współczynnikiem).

Dla tarcia płynnego obowiązują zależności, wynikające z prawa liniowej lepkości Newtona:

T=±r|^-S    (ffl.ll)

(Ul. 12)