4126969141

Mgr Małgorzata Kłobuszewska Ćwiczenia z makroekonomii 1

Gospodarka otwarta i bilans płatniczy¹

Gospodarka otwarta - to taka gospodarka, która uczestniczy w handlu międzynarodowym (handlu dobrami i kapitałem). Jej przeciwieństwem jest gospodarka zamknięta, czyli autarkia (nie występuje eksport ani import). Stopień otwartości gospodarki mierzymy za pomocą udziału eksportu w PKB (wartość eksportu/wartość PKB). Im wyższy wskaźnik, tym bardziej „otwarta" gospodarka. Uwaga, wielkość eksportu może przewyższać PKB (przy b. wysokim eksporcie i imporcie), zatem jeśli wskaźnik otwartości gospodarki przekracza 100%, nie jest to błąd.

Handel międzynarodowy - odpłatna wymiana towarów i usług między krajem a zagranicą

Bilans płatniczy - zestawienie wszystkich transakcji zawieranych w jakimś okresie (najczęściej rok lub kwartał) między rezydentami a nierezydentami danego kraju (definicja z wykładu). Rachunki bilansu płatniczego zawierają zapis wszystkich płatności, jakie dany kraj realizuje na rzecz i otrzymuje od zagranicznych rezydentów.

Sporządzanie bilansu płatniczego opiera się na zasadzie podwójnego księgowania: po stronie debetowej i po stronie kredytowej. Każda transakcja jest zapisywana w bilansie właśnie w ten sposób. Każda transakcja, której skutkiem jest płatność dla rezydentów Zagranicy, zapisywana jest po stronie debetowej Kraju ze znakiem - . Każda transakcja, której skutkiem jest płatność z Zagranicy dla rezydentów Kraju, jest zapisywana po stronie kredytowej Kraju ze znakiem +.

Ponieważ każda transakcja zapisywana jest dwukrotnie (raz po stronie debetowej, drugi raz po stronie kredytowej), to całkowity bilans płatniczy kraju zawsze sumuje się do 0. Bilans płatniczy w wąskim rozumieniu już niekoniecznie (możemy mieć nadwyżkę lub deficyt, albo równowagę). Ważne, żeby rozróżniać bilans płatniczy w rozumieniu „szerokim" i wąskim. O składnikach bilansu i rozróżnieniu między szerokim a wąskim rozumieniem bilansu dalej.

Przykłady zapisywania transakcji:

Jan Kowalski kupuje wiolonczelę od włoskiego producenta, o wartości 2 000 zł. Za instrument płaci kartą kredytową swojego banku - SuperBank. Zakup wiolonczeli zostaje zapisany po stronie debetowej Polski ze znakiem -. (jest to import wiolonczeli o wartości 2 tys. z Włoch). Gdzie znajdzie się równoważący zapis? I skąd się on weźmie? Włoski producent wiolonczeli ma prawo otrzymać od SuperBanku 2 000 zł. Są to aktywa -należność SuperBanku. Zakup wiolonczeli wiąże się ze sprzedażą aktywów Włochom i znajduje swój zapis po stronie kredytowej na rachunku obrotów finansowych w polskim bilansie płatniczym.

	Kredyt	Debet
Zakup wiolonczeli przez Jana Kowalskiego (rachunek obrotów bieżących, import dóbr przez Polskę)		- 2000 zł
Sprzedaż należności od SuperBanku (rachunek obrotów finansowych, eksport aktywów przez Polskę)	+ 2000 zł

1

Na podstawie Krugman, Obsfeld, Ekonomia międzynarodowa, T2