5. Oficjalne aktywa rezerwowe - transakcje dokonywane przez bank centralny w zakresie obrotów na rachunkach bieżących i lokat w bankach zagranicznych, obrotów zagranicznymi papierami wartościowymi, transzy rezerwowej MFW oraz zakupów i sprzedaży złota monetarnego.
CA + KA + FA + SD + RES = 0
Gdzie:
• CA - current account (rachunek bieżący)
• KA - Capital account (rachunek kapitałowy)
• FA - financial account (rachunek finansowy)
• SD - statistical discrepancy (saldo błędów)
• RES - reserves (zmiana rezerw)
Rachunek obrotów bieżących raz jeszcze - kiedy import danego kraju przewyższa jego eksport, kraj ma deficyt na rachunku bieżącym. Kiedy kraj więcej eksportuje, niż importuje, ma nadwyżkę na rachunku bieżącym. Do rachunku obrotów bieżących poza importem i eksportem wliczane są też dochody netto z własności za granicą, czyli ta wartość, która odróżniała PKB od PNB oraz transfery jednostronne (tzn. dary z zagranicy, które nie wiążą się z zakupem żadnych dóbr i usług).
Rachunek obrotów finansowych raz jeszcze - rachunek obrotów finansowych jest różnicą między sprzedażą krajowych aktywów zagranicy a zakupami aktywów zagranicznych. Przykład: kiedy rząd pożycza 1 min euro od zagranicy, sprzedaje zagranicy aktywa - obietnicę zapłaty 1 min euro (+ odsetki). Ta transakcja jest zapisywana ze znakiem +, ponieważ jest to NAPŁYW KAPITAŁU (albo odpływ finansowy). Kiedy rząd daje pożyczkę zagranicy, to kupuje aktywa od zagranicy (kupuje obietnicę zapłaty). Ta transakcja jest zapisywana ze znakiem -, po stronie debetowej rachunku obrotów finansowych. Jest to nabycie aktywów od zagranicy i wiąże się z ODPŁYWEM KAPITAŁU.
BILANS PŁATNICZY W WĄSKIM ROZUMIENIU - bilans płatniczy z wyłączeniem rezerw. BP = CA + KA + FA + SD.
Na takim bilansie możemy mieć nierównowagę (deficyt lub nadwyżkę). Jeśli suma sald wszystkich składników bilansu płatniczego jest < 0 mamy deficyt. Jeśli ta suma jest > 0, mamy nadwyżkę.
Bilans płatniczy w wąskim rozumieniu jest w równowadze, jeśli saldo rezerw pozostaje bez zmian. UWAGA!
Załóżmy, że saldo bilansu płatniczego wynosi -5 (BP = - 5). Oznacza to, że RES = 5. Ale deficyt bilansu płatniczego wiąże się ze zmniejszeniem rezerw! Skąd zatem RES=5, zupełnie bez minusa? Zmniejszenie stanu rezerw zapisuje się po kredytowej stronie bilansu, ze znakiem + (zmniejszenie aktywów zagranicznych posiadanych przez rezydentów, inaczej spłacanie zobowiązania). Wzrost rezerw natomiast zapiszemy po stronie debetowej ze znakiem - (wzrost aktywów zagranicznych, posiadanych przez rezydentów)
Deficyty bliźniacze oraz oszczędności prywatne i rządowe
Zacznijmy od oszczędności prywatnych i rządowych w gospodarce otwartej. Pamiętamy wzór:
3