414223408

BIAU KSIĘGI

Niepełnosprawni a transport kolejowy

■    organizacji przewozów,

■    współpracy kolei z innymi przewoźnikami.

Przystąpienie do realizacji dostosowywania ciągu transportowego lub fragmentu linii kolejowej powinno być poprzedzone szczegółową inwentaryzacją z zakresu dotychczasowego dostosowania istniejących obiektów do obsługi osób niepełnosprawnych. Wskazano wówczas, że narzędziem umożliwiającym sprawne rozwiązanie tego zadania powinna być ankieta, której wzór dołączono do wspomnianego programu. Założono wówczas, że docelowo program powinien zapewnić:

■    pełne dostosowanie wszystkich dworców, na których zatrzymują się pociągi kwalifikowane,

■    pełne dostosowanie obiektów dworcowych istotnych z punktu widzenia ośrodków związanych z rehabilitacją osób niepełnosprawnych,

■    dostosowanie stacji i przystanków pasażerskich leżących na liniach AGC",

■    uruchomienie w dużych aglomeracjach wybranych pociągów dostosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych,

■    systematyczne doskonalenie działalności akwizycyjnej, informacyjnej i promującej ofertę przewozową.

Nowością była wówczas propozycja autorów programu, aby zgodnie z zaleceniami UIC¹² rozważyć możliwość powołania centralnego biura organizacyjnego, które poprzez swoje oddziały w miastach wojewódzkich byłoby odpowiedzialne za organizację podróży osób niepełnosprawnych. Wskazano wówczas, że biuro powinno się zajmować:

■    dopełnieniem formalności związanych z przejazdem osoby niepełnosprawnej,

■    umożliwieniem dotarcia osoby niepełnosprawnej do pociągu,

■    współpracą z organizacjami osób niepełnosprawnych oraz firmami zajmującymi się przewozem inwalidów w obrębie miast.

Podkreślono także dużą rolę zapewnienia pomocy i opieki przez personel kolejowy na dworcu i w pociągu. Stwierdzono wówczas, że taki personel powinien odbywać cykliczne szkolenia, także z zakresu właściwego kontaktu z osobami niepełnosprawnymi.

Wspomniane wymagania i wytyczne projektowania infrastruktury kolejowej zawarte w programie wykorzystano po raz pierwszy w trakcie przygotowywania modernizacji linii E-20 (granica państwa - Kunowice - Poznań -Warszawa - Siedlce - Terespol - granica państwa). Na modernizowanych i remontowanych dworcach usunięto większość barier infrastrukturalnych stanowiących przeszkody w swobodnym poruszaniu się podróżnych niepełnosprawnych. Realizacja programu spowodowała także pierwsze dostosowania taboru przewozowego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Poza dostosowaniem do tych potrzeb kilkunastu wagonów pasażersko-bagażowych, w których zainstalowano specjalnej konstrukcji podnośnik dla wózków inwalidzkich oraz przystosowano jeden przedział i toaletę, dostosowano także kilka wagonów przeznaczonych do ruchu kwalifikowanego - rys. 1.3.

Warto podkreślić, że zdobyte wówczas doświadczenia stały się pomocne przy konstruowaniu pojazdów szynowych do ruchu lokalnego i aglomeracyjnego, a także regionalnego. Dostosowanie wagonów do potrzeb osób niepełnosprawnych zaowocowało wieloma usprawnieniami technicznymi, które usunęły niedogodności na styku peron - wagon. Poza nieudanymi konstrukcjami ruchomych pochylni (rys. 1.4) zaczęto stosować wysuwane pochylnie montowane w drzwiach wagonów (rys. 1.5) lub - rzadziej - podnośniki peronowe (rys. 1.6), które w liczbie 16 sztuk trafiły na największe dworce kolejowe w Polsce.

Kiedy w Polsce rozpoczynano korzystanie z wspomnianego programu, w Unii Europejskiej powstała „Strategia wyrównywania szans dla osób niepełnosprawnych". Opublikowanie tego dokumentu w 1996 roku zainicjowało opracowanie procedur oraz polityk wobec osób niepełnosprawnych.

Wraz z akcesją Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku nasz kraj rozpoczął współpracę z Komisją Europejską w zakresie opracowywania ustaw i dyrektyw ułatwiających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i propagowania tej tematyki w wielu unijnych inicjatywach. W ramach prac legislacyjnych dotyczących osób niepełnosprawnych Wspólnota Europejska wydała do 2010 roku 14 decyzji, rozporządzeń i rezolucji. W odniesieniu do transportu kolejowego największe znaczenie miały:

11    AGC - Europejska umowa o głównych międzynarodowych liniach kolejowych.

12    UIC - Międzynarodowy Związek Kolejowy.

rbF