4261638730

Tytuł: Mój głos w dyskusji o językoznawstwie kognitywnym

Autor: prof. dr hab. Marian Bobran

Źródło: http://www.kognitywistyka.net / [e-mail] Data publikacji: 26 II 2006

0

W lingwistyce polskiej o językoznawstwie kognitywnym coraz głośniej. Problemom tego rozwijającego się fenomenu PTJ poświęciło jeden ze swoich zjazdów¹. W warszawskiej Bibliotece Narodowej mamy już ponad 44 pozycje książkowe o językoznawstwie kognitywnym, kilka zbiorów materiałów konferencji naukowych, są też pierwsze próby podręczników akademickich.

Jako podstawę niniejszego odniesienia dyskusyjnego przyjęliśmy tylko trzy pozycje: pierwszą głównie z racji umieszczonych w niej Wykładów z gramatyki kognitywnej J. Fife’a, choć nie tylko, drugą - z powodu cyklu wykładów jednego z współtwórców współczesnej teorii kognitywizmu² i trzecią - z dwóch powodów: a) jako podręcznikowy weryfikator ogólnych językoznawczych teorii kognitywistycznych; b) jako próbę wdrożenia tych teorii do procesu dydaktycznego przez piętnastu autorów z ośmiu różnych krajów, których teksty zostały przetworzone na język polski przez ośmiu specjalistów pod redakcją uznanego w Polsce autorytetu naukowego Prof. Elżbiety Tabakowskiej³.

Spór o kognitywizm obejmuje dzisiaj nie tylko językoznawstwo, ale także filozofię, sztukę filmową, a być może także i inne dziedziny humanistyki⁴, w której wywołał wielkie zainteresowanie, ale też i niemały sceptycyzm co do dalszego rozwoju tej teorii poznania. Sceptycyzm ten, jak się wydaje, został spowodowany głównie przez próbę puszczenia w niepamięć ogromnego bogactwa mozolnie wypracowywanych przez różnorodne szkoły badawcze osiągnięć naukowych i podjęcie kopemikańskiej próby rekonstrukcji całej teorii

1

   LIII Zjazd Naukowy PTJ, Lublin - 2 i 3 czerwca 1995r.: Kognitywizm w językoznawstwie. Wygłoszono 30 referatów naukowych.

2

   Podstawy gramatyki kognitywnej, pod red. H. Kardeli. Warszawa 1994; R. W. Lankacker. Wykłady z gramatyki kognitywnej, Lublin 2005.

3

   Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. Elżbieta Tabakowska, Kraków 2001.

4

   Zob. np.: W. Dyduch, Czym jest kognitywistyka, http://www.phys.uni.torun.pl/-duch/cog-book/ kognitywistyka.htm; A. Zalewski, Zapoznane dziedzictwo: czy kognitywna teoria filmu jest kognitywna? http://www.psf.org.pl/publicationprint.php7pidsll7; W. Dziarnowska, A. Klawiter, Kognitywistyka a filozofia: uzurpacja, emancypacja, rywalizacja o przetrwanie najstosowniejszego czy pomoc wzajemna: D. Cieśla, Narzędzia językoznawstwa kognitywnego - nie tylko dla językoznawców, http://venus.ci.uw.edu.pl/ ~rubikon/Nr5/ciesla.htm.

. BOBRAN.