Oszacowano wektorowy model autoregresyjny VAR pozwalający na szeroką empiryczną analizę mechanizmu transmisji monetarnej. Parametry modelu oszacowano na polskich danych kwartalnych obejmujących lata 1995-2013. Przy konstrukcji modelu przyjęto założenie, iż reguła polityki pieniężnej bierze pod uwagę najważniejsze zmienne makroekonomiczne - odchylenie inflacji od celu inflacyjnego oraz lukę produkcyjną (reprezentującą wahania koniunkturalne), jak również pozwala na uwzględnienie wygładzania stóp procentowych. Ponieważ analizowana gospodarka jest gospodarką otwartą uwzględniono również kurs walutowy. W celu wyeliminowana zagadki cenowej uwzględniono egzogeniczne ceny ropy naftowej. Przyjęto, iż jedynym instrumentem banku centralnego jest krótkookresowa nominalna stopa procentowa (przybliżona za pomocą stopy WIBOR1M).
W ostatnich 20 latach w wielu gospodarkach światowych m.in. w Japonii oraz Szwajcarii pojawił się problem zbliżenia się krótkookresowych nominalnych stóp procentowych do ich dolnej zerowej granicy (zero nominał lower bound). Osiągnięcie granicznego zerowego poziomu stóp procentowych może powodować ograniczenie efektywności polityki pieniężnej i przyczyniać się do powstawania tzw. pułapki płynności, a w rezultacie do zaniku wpływu banku centralnego na poziom zagregowanego popytu [Krugman i in., 1998]. Ten asymetryczny wpływ instrumentu polityki pieniężnej w empirycznych i optymalnych modelach polityki pieniężnej może zostać uwzględniony poprzez dodanie dodatniej restrykcji na nominalną krótkookresową stopę procentową [Polito i Wickens, 2012] lub rozważanie przekształconego przez pewną funkcję / : (0,oo) —> (—00,00) instrumentu polityki pieniężnej, w którym funkcja / jest określona tylko na dodatniej półprostej. W niniejszym opracowaniu zastosowano logarytmiczne przekształcenie f(x) = ln(x) i w analizowanych modelach rozważono logarytmy stóp WIBOR oraz ich odchylenia od zlogarytmowanego długookresowego trendu WIBOR rozumianego jako logarytm nominalnej naturalnej stopy procentowej1. Aproksymacji nominalnej naturalnej stopy procentowej dokonano za pomocą filtru Hodricka-Prescotta [Orphanides i Williams, 2002].
Na etapie konstrukcji modelu przeprowadzono szereg estymacji pozwalających wyłonić model spełniający założenia ekonomiczne. Przetestowano różne rzędy roz-
13
Koncepcja naturalnej stopy procentowej została szerzej omówiona, m.in. w [Blinder, 2001], [Brzoza-Brzezina, 2003].