4307685713

II FORMUŁOWANIE EKONOMICZNYCH PROBLEMÓW BADAWCZYCH

2.1. Podstawowe pojęcia związane z tematem rozprawy

1) temat rozprawy, 2) problem badawczy, 3) przedmiot badania, 4) obszar badania,

5) czasokres badania, 6) cel badania, 7) hipotezy badawcze.

2.1.1. Temat czy tytuł rozprawy naukowej? Ważniejszym słowem jest „temat” gdyż zgodnie z powszechną encyklopedyczną interpretacją oznacza podstawową ideę (myśl) organizującą treść rozprawy, porządkującą zespół motywów jej podjęcia, zapewniającą spójność całego dzieła. Słowo „tytuł” ma raczej znaczenie tylko semantyczne (drugorzędne) i oznacza sposób językowego sformułowania tematu (lub problemu szczegółowego. Słowo „tytuł” jest zastrzeżone do określenia kwalifikacji osoby (tytuł profesora, tytuł zawodowy). W polskim prawie dotyczącym stopni naukowych używa się pojęcia „temat rozprawy”, chociaż w dyskusjach na radzie wydziału przy wszczynaniu przewodu doktorskiego niektórzy używają niepoprawnie pojęcia „tytuł rozprawy”. Na stronach internetowych wydziałów polskich uczelni informacje o obronach prac doktorskich zawierają w 99,9% pojęcie „temat rozprawy” a tylko w 0,1% pojęcie „tytuł rozprawy” (wGooglach w styczniu 2007 r. odpowiednio: 620 000 i 682 znalezione pliki).

Należy pamiętać, że temat rozprawy naukowej powinien być sformułowany w sposób zwięzły i konkretny, oryginalny a nawet prowokacyjny.

Doprecyzowanie może być dokonane po zakończeniu badania, ale nie można wówczas zmieniać istoty tematu. Nie może być na przykład tak, że na początku badania temat jest ukierunkowany na udowodnienie tezy, że wejście Polski do strefy euro jest korzystne w warunkach pełnej do tego dojrzałości gospodarki, a po zakończeniu badania temat przekształca się w argumentację za jak najszybszym wprowadzeniem euro.

2.1.2. Istota problemu badawczego. Najprostsze rozwinięcie pojęcia „problem badawczy” mówi, że jest to zagadnienie wymagające rozwiązania, rozstrzygnięcia. Istnienie problemu wynika z braku ugruntowanej wiedzy na dany temat, nieskuteczności działań eliminujących pewne negatywne zjawiska, pomijania kwestii przez innych badaczy. Cechą pojęcia „problem” jest jego niejasny sens i trudność sprecyzowania słownego, przejściowy charakter (to co było problemem w XVIII wieku dziś nim już nie jest), trudność porównawcza z innymi zagadnieniami. Inny sens ma słowo „problematyka”, które oznacza strukturę treści już istniejącej wiedzy w danej dziedzinie. Należy rozróżniać problemy jako takie (ogólne) i problemy badawcze. Wśród problemów ogólnych istnieją ich dwa rodzaje: problemy poddające się badaniom i problemy nie poddające się badaniom (nie do rozstrzygnięcia naukowo jest np. problem: która Miss Świata była ładniejsza: ta z 1985 czy z 2005 roku? - obie z Islandii). Problemy mogą mieć charakter realny i pozorny. W ekonomii realnym problemem jest ograniczoność zasobów i dóbr. Pozornym (urojonym?) problemem ekonomicznym jest na przykład równość szans zawodowych mężczyzn i kobiet (w istocie nie musi być jednolita