4442198400

przeszkodą był brak elastyczności w zakresie przekwalifikowania tysięcy ludzi, którzy znaleźliby swoje miejsce na rynku pracy.

Szkoła może stwarzać warunki do uczenia się. Lepsze lub gorsze programy nauczania tworzą jego podstawę. Ale w całym systemie edukacyjnym ogromna rola przypada rodzinie. To w środowisku rodzinnym dziecko nabywa w sposób niespostrzeżony masę wiadomości, czasem nawet nie wie skąd dowiedziało się o faktach historycznych lub zjawiskach społecznych czy przyrodniczych.

W wielu krajach, np. Stanach Zjednoczonych, krajach skandynawskich rodzice mają duży wpływ na to, co dzieje się w szkole. Komitety rodzicielskie, wszelkiego rodzaju komisje mają wpływ na pracę szkoły. W Stanach Zjednoczonych komitety rodzicielskie uczestniczą w opracowaniu programów nauczania. Bywa, że żądają, by zamiast przedmiotu poświęconego literaturze wprowadzić temat, jak przygotować przyjęcie weselne albo żeby wycofać z listy lektur szkolnych Chatę wuja Toma, ponieważ podaje ona nieprawdziwą wiedzę o sytuacji Murzynów na plantacjach Południa.

W Polsce udział rodziców w pracach szkoły jest niewielki. Znakomita większość rodziców uważa, że wychowanie ich potomstwa jest zadaniem i obowiązkiem szkoły, zwłaszcza tam gdzie, matki samotnie wychowują dzieci i pracują. Jakimś usprawiedliwieniem tego braku zainteresowania jest chroniczny brak czasu. Dzieci z rodzin niepełnych łatwiej niż inne ulegają wpływom otoczenia. Alkohol, narkotyki, destrukcyjne zachowania są znacznie częstsze niż w rodzinach pełnych. W Polsce tylko nieco ponad połowa rodziców uczęszcza na wywiadówki, z tego 92% nie utrzymuje żadnych kontaktów ze szkołą. Podobnie jest w bibliotece szkolnej i publicznej. Na palcach jednej ręki można policzyć rodziców, którzy interesują się lekturami swoich dzieci.

Wpływ rodziny i współpraca ze szkołą są drogą do efektywności nauczania i również wychowania. Ale oto na naszych oczach wyrasta nowy element, o którym wiemy niewiele, a wiedza nasza dotyczy głównie rozmiarów ilościowych samego zjawiska. Elektronika przenika dziś wszystkie dziedziny życia: naukę, oświatę, wszelkiego rodzaju usługi, medycynę czy wreszcie rozległy obszar rozrywki.

Dzieci i młodzież radzą sobie z nią doskonale. Telewizja, kompu-

139