456718843

NOWE OBIEKTY BIBLIOTECZNE

Miejska Biblioteka Publiczna w Lublinie w siedzibie zabytkowego klasztoru

Po czterech latach remontu dawny budynek klasztoru powizytkowskiego zyskał długo oczekiwane, nowe oblicze stając się siedzibą działającej od 11 lat Miejskiej Biblioteki Publicznej, Centrum Kultury oraz Ośrodka Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża”. We wrześniu 2013 r. MBP wróciła do swojego pierwotnego miejsca w odrestaurowanym zabytkowym kompleksie poklasztornym. Budynek pochodzący z początku XVIII w. był wielokrotnie przekształcany. Prace renowacyjne przywróciły historyczne walory przestrzenne obiektu, co spowodowało, że biblioteka w starym miejscu otrzymała nowe życie. Poszczególne działy i biura MBP mieszczą się na trzech kondygnacjach odrestaurowanego budynku.

Historia budynku

Fundatorami klasztoru, który miał stanowić siedzibę Zgromadzenia Sióstr Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny (wizytek), byli Jan Szem-bek, kanclerz wielki koronny z żoną Ewą z Leszczyńskich, wojewoda mazowiecki Stanisław Chomentowski z żoną Dorotą z Tarłów oraz jej brat Jan Tarło, wojewoda lubelski. Akt fundacyjny wystawiono 24 czerwca 1723 r. Budowę pierwszej murowanej części rozpoczęto w 1730 r. 18 lutego 1732 r. miał miejsce wielki pożar drewnianego klasztoru, podczas którego zginęło pięć sióstr i siedemnaście osób świeckich. W odbudowę zaangażowali się fundatorzy klasztoru. Budowę skrzydła zachodniego ukończono w 1734 r. Była to piętrowa budowla z kilkoma oficynami, izbą ogólną, a na piętrze mieściło się 12 cel. Pozostałe skrzydła klasztoru wznoszono do 1749 r. Ostatnim etapem była budowa kościoła, którą ukończono na początku lat 50. XVIII w. Cały zespół klasztorny stanowi ciekawy przykład późnobarokowej architektury zakonnej. Był inspirowany „macierzystym” kościołem zgromadzenia, świątynią pw. św. Franciszka Walezego w Annecy we Francji. Wzniesiono go na planie kwadratu o wymiarach 67x67 metrów. Na parterze znajdowały się: zakrystia, biblioteka, refektarz, kapitularz i wszystkie pomieszczenia gospodarcze. Na piętrze mieściły się cele mieszkalne, infirmeria (sala chorych), pokój przełożonych i pokoje nowicjuszek. W 1809 r., podczas kampanii napoleońskiej do Lublina wkro

czyły wojska Księstwa Warszawskiego. Budynek klasztorny zajęto i w styczniu 1810 r. zamieniono na szpital wojskowy. W latach 1836-1839 nastąpiła przebudowa kościoła na cerkiew prawosławną dla żołnierzy. Dobudowano wieżę z przodu fasady oraz pięć kopuł na dachu. Cerkiew ta dotrwała do 1877 r., kiedy na Placu Litewskim wzniesiono reprezentacyjny sobór. Ok. 1921 r. budynek podzielono na dwie kondygnacje, a na jednej z nich urządzono kasyno wojskowe, podobnego podziału dokonano w dwóch kaplicach. Przez zamurowanie i podział niektórych korytarzy zmodyfikowano wewnętrzny układ komunikacyjny. Budynek całkowicie utracił charakter sakralny. W okresie okupacji Niemcy w budynkach klasztornych zorganizowali Soldatenheim, czyli dom rodzinny dla żołnierzy. W latach międzywojennych w zespole mieściły się szpital wojskowy i urzędy Wojska Polskiego. Od sierpnia 1944 r. do stycznia 1945 r. w budynku znajdowała^śię siedziba instytucji Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Kompleks pozostawał w rękach Ministerstwa Obrony Narodowej do 1952 r., w tym czasie w dużej części budynku, m.in. w miejscu późniejszej Sali Czarnej, znajdowały się mieszkania dla rodzin wojskowych. Potem budynek został przekazany pod administrację Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych. Także w latach 50. na powierzchni dużego wirydarza ułożono płyty chodnikowe i wybudowano cementową scenę estradową. W parterowym łączniku między głównym budynkiem znajdował się skład węgla, a w piwnicach magazyny warzyw, m.in. hodowla pieczarek. Od 2002 r. miejsce to stało się siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Lo-pacińskiego w Lublinie. Część kompleksu (skrzy-

39