4597125017

Doktoraty Honoris causa ap

Fot. Marian Pasternak

rającym postać kompletnego opracowania, obejmującego także uwarunkowania historyczne i geograficzne dzieła sztuki.

Powstała w ten sposób monumentalna seria wydawnicza kilkudziesięciu tomików Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, niezastąpiona w badaniach dziejów sztuki, kultury materialnej i historii regionalnej. Zawiera ona również opisy autentycznych odkryć dziel i wyrobów artystycznych, np. ośrodka złotniczego w Brodnicy.

Dorobek Profesora jest imponujący. Powstał w części w wyniku długiej i twórczej współpracy z niezapomnianym Marianem Korneckim. Wśród 21 publikacji szczególną uwagę zwraca 5 książek: Sztuka Śląska Opolskiego, Sztuka ziemi krakowskiej, Złotnictwo toruńskie, Polskie pomniki w świątyniach Rzymu, Sztuka Rumunii (z udziałem R. Bry-kowskiego). Własne publikacje Tadeusza Chrzanowskiego obejmują 130 prac naukowych, w tym kilkanaście książek, wśród których są najmilsze Autorowi, jak rozprawa doktorska pt. Rzeźba lat 1560-1650 na Śląsku Opolskim (1974), rozprawa habilitacyjna: Działalność artystyczna Tomasza Tretera (1984), urzekający wspaniałym językiem li-

t

terackim zbiór esejów: Żywe i martwe granice (1974), erudycyjne i błyskotliwe w formie Wędrówki po sarmacji europejskiej (1988), albumy: Ołtarz Mariacki Wita Stwosza (1985), Portrety staropolskie (1995), Cuda Polski (1997) oraz dwie szerokie syntezy: Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów (1993) i Sztuka w Polsce od Ido III Rzeczypospolitej (1998).

Niezwykle wysoko oceniane są walory poznawcze i metodologiczne bogatej twórczości Profesora. Monografia sztuki polskiej za panowania Piastów i Jagiellonów jest zaliczana do literatury światowej jako kompletne opracowanie sztuki rodowej (dynastycznej) w rzędzie wielu mu podobnych ujęć, od monarchii karolińskiej poczynając do monografii mecenatu znanych rodów w czasach nowożytnych. Warto więc jeszcze zwrócić uwagę na konsekwentną wykładnię historii sztuki jako organicznej części j całej kultury o znaczeniu również wykraczającym poza granice kraju. Iixpres-sis verbis wyłożona została w' pierwszej z wymienionych syntez, ale wiele znaczyła w tekstach wcześniej publikowanych. „Sztukę tworzą artyści - pisze Autor - i tworzą także pewne kręgi kulturowe, które nie muszą się definiować narodowo”, a więc zazwyczaj i politycznie. Przeciwstawiono się w ten sposób odmiennej od wychodzącej bezpośrednio od twórcy narodowościowej klasyfikacji dzieła kultury, uzasadniając ideę sztuki wielonarodowościowej i ponadnarodowej. Z owych ogólnokulturowych motywacji sztuki wyprowadzono następnie szczególne znaczenie wartości jej oglądu, postrzegania zawartych w niej myśli i idei. Wykładnia ta znacząco ułatwia rozpoznawanie twórczości artystycznej na obszarach różnych kultur etnicznych i przekraczanie rozgraniczeń sztuki od in-