4640480914

ŁAD W BEZŁADZIE 61

Rys. 1. Zmiana objętości podczas chłodzenia cieczy. Jeśli zarodkowanie kryształów zachodzi łatwo, to zmiana objętości wykazuje nieciągłość w punkcie krystalizacji T_k. W przeciwnym wypadku ciecz pozostaje w równowadze metatrwałej aż do osiągnięcia temperatury transformacji szkła (witryfika-cji) Tp w której następuje „zamrożenie” struktury. Dalsza kontrakcja wynika ze zmniejszania się amplitudy drgań atomów wokół ich położeń (jak w krysztale). Z tego powodu nachylenia krzywych dla szkła i kryształu są jednakowe [10]

metodą tradycyjną, na drodze topnienie — chłodzenie, na podstawie modelu pasmowego, stwierdza się istnienie przerwy energetycznej E_g > 1 aJ (6 eV). Jest to przerwa energetyczna odpowiednia dla dobrego izolatora. Taka przerwa energetyczna odpowiada wielkością kwantowi energii promieniowania z zakresu nadfioletu próżniowego (około 220 nm). To czyni takie szkło bezbarwnym w zakresie widzialnym widma. Tymczasem szkło półprzewodnikowe ma przerwę energetyczną dochodzącą prawie do wartości 0,25 aj (1,5 eV), co odpowiada kwantowi energii, gdy długość fali światła wynosi 900 nm. Z tego powodu barwa takiego szkła jest żółta albo czerwona [13].

W dyskusjach o strukturze szkła ścierają się poglądy, które można pogrupować w dwie skrajne orientacje. Pierwsza z nich akcentuje chaotyczność struktury szkła i dla niej wzorcem jest model struktury szkła według Zacharia-sena [15] i Warrena [16]. Dla szkła dwuskładnikowego (tlenek sieciotwórczy + tlenek modyfikujący) przedstawiono taki model na rys. 2. Druga orientacja uwzględnia ład krystaliczny w szkłach, traktując je jako agregaty mikrokry-