4962385547

2.4. Współczynniki objętościowe B_g i B_a

Współczynniki objętościowe: gazowy B (gas formation vo!ume factor) oraz ropny B_a (pil formation volume factor) są stosowane do odnoszenia objętości jaką gaz lub ropa zajmują w warunkach złożowych do objętości jaką ta sama ilość gazu/ropy zajmowałyby w warunkach normalnych (p — 101325[Pa], r = 273.15[/r]).

Złoża gazu suchego

Gazowy współczynnik objętościowy B_n, zdefiniowany jest jako iloraz objętości zajmowanej przez gaz w pewnych warunkach p, T do objętości zajmowanej przez tą samą ilość (masę) gazu w warunkach normalnych:

ą

V_pT

~k7

(3.20)

V_pT - objętość zajmowana przez gaz w warunkach p, T (w szczególności w warunkach złożowych).

V_x - objętość zajmowana przez gaz w warunkach normalnych (standard conditions),

m³, nm³ - odpowiednio: metr sześcienny (warunki p, T, np. warunki złożowe), oraz metr sześcienny normalny (warunki normalne p = p_n, T — T_n).

Gazowy współczynnik objętościowy określa objętość gazu w waninkach złożowych potrzebną do

otrzymania jednego metra sześcieimego gazu (lub 1 [scf]) w warunkach normalnych

Korzy stając z równania stanu gazu rzeczywistego (3.11). równanie (3.20) można przekształcić do:

ZnRT

P _ ^Z Psr. ^T Z_scnRT_sc Z_K p T_sc

(3.21)

Przyjmując Z,_c — 1, p_K = 101325[Pa] oraz T_sc = 273.15[A^-] można otrzymać zależność: r.    ZT

Gazowy współczynnik ekspansji E (gas expansion factor) jest odw rotnością B_:i:

E = — = ~——tjL r, 2.7 -10~³ —

B_q Z p_sc p    ZT

(3.23)

Złoża gazu mokrego

Powyższe zależności dotyczą złóż gazu suchego. Dla złóż gazu mokrego obowiązuje zależność:

B„,=

(3.24)

V_pT - objętość zajmowana przez gaz w warunkach złożowych

(V,) - objętość fazy ciekłej, która zostanie uzyskana z płynu złożowego w warunkach normalnych. Współczynnik objętościowy B_wg jest zdefiniowany więc, jako objętość gazu w waninkach złożowych potrzebna do uzyskania w warankach powierzchniowych 1 [nm³ ] (lub np. 1 [STB]) fazy ciekłej.

Złoża ropy

Analogicznie do powyższych deklaracji definiuje się ropny współczynnik objętościowy B_a:

(3.25)

(K) t " objętość ropy (wraz z rozpuszczonym w niej gazem) w warunkach p, T, () objętość ropy w w amnkach normalnych.

11